«Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστι, πάντων δε βασιλεύς, και τους μεν θεούς έδειξε τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε τους δε ελεύθερους.» (Ηράκλειτος, Απόσπασμα 53.)
O πόλεμος θα μπορούσε να καθορισθεί ως η κοσμογονική δύναμη που υφίσταται στον μακρόκοσμο του Σύμπαντος, αλλά και στον ανθρώπινο μικρόκοσμο της καθημερινής μας ζωής. Το φαινόμενο του πολέμου θα μπορούσε να ερμηνευτεί σαν εκδήλωση του καθημερινού βιολογικού αγώνα για την επιβίωση ή σαν εκδήλωση της έμφυτης επιθετικότητας των όντων ή ακόμα και της υποσυνείδητης αντιπάθειας, που ελλοχεύει ανάμεσα στις κοινωνίες των ανθρώπων, των ζώων και των εντόμων. Οι κοινωνίες αυτές αναδείχθηκαν και επιβίωσαν μέσα απ’ τον πόλεμο, αφού το δυνατότερο είδος εξολόθρευε πάντοτε το πιο αδύναμο. Η μάχη, που συνεχώς υπάρχει ανάμεσα στα όντα, σκοπό έχει την επιβίωση και την επιβολή του δυνατότερου επί του αδυνάτου. Αυτό φαίνεται στις κοινωνίες των σπερματοζωαρίων, όπου υπάρχει ένας αδυσώπητος αγώνας ζωής και θανάτου για το ποιό απ’ όλα θα καταφέρει να διεισδύσει πρώτο στο ωάριο, για να το γονιμοποιήσει. Όλα τα άλλα θα πεθάνουν. Η Φύση έχει νομοθετήσει την εξέλιξη των ειδών μέσα απ’ την επιβίωση του ισχυρού.
Ετυμολογικά η λέξη πόλεμος σημαίνει: ή το πόλεις μειούν = μείωση η ελάττωση της πόλης ή το πόλεις ολλύειν – όλεμος = εξολόθρευση, αφανισμός της πόλης («Μέγα Ετυμολογικό Λεξικόν», λήμμα Πόλεμος).
Στο Σύμπαν ο πόλεμος είναι δημιουργός. Οι μεγαλύτεροι γαλαξίες καταβροχθίζουν τους μικρότερους, μαύρες τρύπες εξαφανίζουν ολόκληρα ηλιακά συστήματα ή πλανήτες, ενώ καταστροφές πλανητών γίνονται από συγκρούσεις με μετεωρίτες.
Μια ειρηνική –κατά τα φαινόμενα– εικόνα. Είναι όμως;
Το σύστημα άμυνας του οργανισμού του εικονιζόμενου ανθρώπου βρίσκεται σε συνεχή πόλεμο με εξωγενείς η ενδογενείς παράγοντες. Στο ήρεμο φυσικό περιβάλλον γίνονται διαρκώς πόλεμοι. Στη θάλασσα τα μεγάλα ψάρια τρώνε τα μικρότερα. Στη στεριά τα πουλιά τρώνε τα έντομα, τα φίδια τρώνε τα ποντίκια, οι αετοί τα φίδια κ.τ.λ. Συνεχείς πόλεμοι γίνονται και σε διαστημικό επίπεδο. Άπειρες δυνάμεις ασκούνται για παράδειγμα κατά την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο. Αν κάποια από αυτές υπερισχύσει κατά τι των άλλων, η τροχιά της Γης θα μεταβληθεί απότομα, θα δημιουργηθούν παλιρροϊκά κύματα και το «ειρηνικό» εικονιζόμενο τοπίο μπορεί σε δευτερόλεπτα να βρεθεί εκατοντάδες μέτρα κάτω από τη θάλασσα. Αυτό, που αντιλαμβανόμαστε ως ειρήνη επομένως, είναι στην πραγματικότητα ισορροπία πολλών εμφανών η αφανών φυσικών πολέμων.
Αλλά και μέσα στον οργανισμό μας υφίσταται διαρκώς ένας ανελέητος πόλεμος σε μοριακό επίπεδο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Το φυσικό σύστημα άμυνας του οργανισμού μας είναι φτιαγμένο από την Φύση πάντοτε έτοιμο να αντισταθεί και να πολεμήσει τόσο τους εξωγενείς παράγοντες που μας επιτίθενται, όπως τα βακτηρίδια, τους ιούς και άλλες ουσίες (αντιγόνα), ή και ενδογενείς παράγοντες και ιούς που γεννώνται απ’ το ίδιο το σώμα μας (αυτοαντιγόνα). Το δέρμα, οι βλεννογόνοι αδένες με την βλέννα, το στόμα με το σάλιο είναι τα πρώτα φράγματα έναντι των εισβολέων μικροβίων. Ακολουθούν οι χημικοί παράγοντες με ουσίες βακτηριοκτόνες, που βρίσκονται στο αίμα (λευκά αιμοσφαίρια), την λέμφο (λεμφοκύτταρα), το πλάσμα (πλασμοκύτταρα) και σε άλλα υγρά του σώματος. Τέλος οι κυτταρικοί παράγοντες, λευκοκύτταρα, φαγοκύτταρα, μακροφάγα, κύτταρα καθαριστές των νεκρών μικροβίων κ.α. Τα κύτταρα αυτά ονομάζονται αντισώματα και αποτελούν την απάντηση του οργανισμού στην επίθεση των αντιγόνων. Λειτουργούν αυτόματα και συντονισμένα με θαυμαστό τρόπο, εξολοθρεύοντας τους εισβολείς (βακτηριοκτονία), θυμίζοντας τους οργανωμένους στρατούς των ανθρώπων. Λειτουργούν ως κατάσκοποι, πληροφοριοδότες και πολεμιστές διαφόρων ειδικοτήτων. Αποκλειστικός σκοπός του πολυσύνθετου αυτού στρατού είναι η εξολόθρευση των εισβολέων. Αποτέλεσμα της νίκης αυτής είναι η ίαση και η υγεία και της αποτυχίας η αρρώστια και ο θάνατος.
Όμως ο Πλάτων στους «Νόμους» αναφέρει έναν ακόμα εσωτερικό πόλεμο, αυτόν που γίνεται σε ψυχικό επίπεδο ανάμεσα στις ανώτερες και κατώτερες ορμές μας, τα πάθη μας. Το να υπερισχύσει κάποιος σ’ αυτόν τον εντός του διεξαγόμενο πόλεμο αποτελεί την μέγιστη νίκη, και ο νικητής αναδεικνύεται «κρείττων εαυτού»:
«Η πιο σημαντική νίκη, που μπορεί να πετύχει κάθε άνθρωπος, είναι αυτή επί του εαυτού του, ενώ αντιθέτως πολύ ταπεινωτικό είναι να νικιέται κάποιος απ’ τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτό δείχνει ότι μέσα σε κάθε άνθρωπο μαίνεται ένας πόλεμος ενάντια στον εαυτό του» (Πλάτων, «Νόμοι» 626 Ε).Ηθική και φιλοσοφία του Πολέμου
Ο πόλεμος αποτελεί πολύ παλαιό φαινόμενο στην ανθρώπινη Ιστορία. Ο πόλεμος των Ολυμπίων θεών εναντίον των Κρονίων ανέδειξε την νέα γενιά θεών, τους Ολυμπίους. Οι Πελασγοί από την Προκατακλυσμιαία εποχή έως και την Κλασική περίοδο ξεχώρισαν ως οι καλύτεροι πολεμιστές και αναδείχθηκαν ως οι ειδικοί του πολέμου. Όλα τα έθνη του αρχαίου κόσμου υπήρξαν πολεμοχαρή. Ο Κινεζικός πολιτισμός, ο Ιαπωνικός, ο Ινδικός, ο Περσικός, ο Αιγυπτιακός, ο πολιτισμός των Βίκινγκς, των Κελτών, των Αζτέκων, των Ίνκας, των Ινδιάνων και τόσων άλλων αρχαίων λαών καθιερώθηκαν και αναδείχθηκαν μέσω των πολέμων.
Στο συγγραφικό έργο του Νόννου, «Διονυσιακά», αναφέρεται η επιτυχημένη εκστρατεία των ελλήνων έναντι των ασιατών και των ινδών. Η εκστρατεία αυτή ενέπνευσε και τον Μέγα Αλέξανδρο, που ακολούθησε την πορεία του Διονύσου. Τα πρότυπα του Αλεξάνδρου ήταν ο θεοποιημένος ήρωας και αρχηγός της παμπάλαιας ασιατικής εκστρατείας, Διόνυσος, και ο μέγιστος ήρωας του Τρωικού Πολέμου, Αχιλλέας. Οι Έλληνες ήρωες πολεμιστές του Τρωικού Πολέμου ενέπνευσαν τους κλασικούς έλληνες, οι τρώες τους ρωμαίους κι όλοι αυτοί με την σειρά τους το δυτικό κόσμο, που οικοδομήθηκε κυριολεκτικά στα πολεμικά πρότυπά τους.
Τα λόγια του κρήτα ήρωα του Τρωικού Πολέμου Ιδομενέως μας λένε για την δειλία και την ανδρεία:
«Διότι του δειλού η χροιά τέρπεται πότ’ εδώ και πότ’ εκεί, κι ούτε άτρεμο να κάθεται τον αφήνει η ψυχή του, αλλά γονατίζει και κάθεται πότε στο ένα πόδι και πότε στο άλλο και μέσα στην καρδιά του δυνατά στα στέρνα πατάσσει τον θάνατο φανταζόμενος, και πάταγος γίνεται οδόντων. Του γενναίου όμως δεν τέρπεται η χροιά ούτε πολύ φοβάται, απ’ την πρώτη στιγμή που θα καθίσει ελλοχεύοντας με άνδρες κι εύχεται τάχιστα ν’ αναμιχθεί στην φονική την μάχη, ούτε εκεί θα ωνείδιζε κανείς το μένος και τα χέρια σου. Διότι αν βαλλόσουν αγωνιζόμενος η κτυπιόσουν, ούτε στον αυχένα όπισθεν θα έπεφτε το βέλος ούτε στα νώτα, αλλά στο στέρνο η στην κοιλιά θα σ’ εύρισκε μπροστά, καθώς θα ωρμούσες με τους προμάχους στην συμπλοκή.» («Ιλιάς», Ραψωδία Ν 279-291.)Απ’ τους έλληνες φιλοσόφους ο πρώτος που εξέτασε το φαινόμενο του πολέμου ήταν ο Ηράκλειτος: «Ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων και βασιλεύς, και άλλους μεν θεούς ανέδειξε άλλους δε ανθρώπους και άλλους δούλους τους έκαμε και άλλους ελεύθερους» (Απόσπασμα 53). Κατά τον Ηράκλειτο ο πόλεμος αποτελεί τον πατέρα των όντων αλλά και τον βασιλέα, δηλαδή την δύναμη εκείνη που διαφυλάσσει την έννομη τάξη. «Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο πόλεμος είναι ξυνός-κοινός (δηλαδή δημιουργεί κοινότητα) και ότι η δίκη είναι έρις και ότι τα πάντα γίνονται και φθείρονται εξ αιτίας της έριδος.»(Απόσπασμα 80.) Εδώ ο Ηράκλειτος χαρακτηρίζει τον πόλεμο ως κάτι που δημιουργεί, «ξυνόν», κοινόν, δηλαδή κοινότητα, και δεν χωρίζει τους ανθρώπους, συσχετίζει δε τον πόλεμο με την έριδα, δηλαδή τον αγώνα.
Κατά τον Όμηρο η Έρις είναι θεότητα και αδελφή του θεού του πολέμου Άρη, η οποία διεγείρει στην μάχη:
«Και η Έρις, άμετρα μανιασμένη, του ανδροφόνου Άρεως αδελφή και εταίρα, αυτή πολύ λίγο πρώτα σηκώνεται, όμως έπειτα στον ουρανό στηρίζει την κεφαλή και επί της γης διαβαίνει, αυτή και τότε όμοιαν έχθρα ανάμεσά τους έβαλε, ερχόμενη μέσα στον όμιλο κι αυξάνοντας τον στεναγμό των ανδρών.» («Ιλιάς», Ραψωδία Δ 440-445.) Κατά τον Ησίοδο («Θεογονία» 223) η Έρις είναι κόρη της Νύχτας και χαρακτηρίζεται «καρτερόθυμος», δηλαδή έχουσα καρτερική ψυχή.
Στο αντιπολεμικό έργο του («Έργα και Ημέραι», παρ. 11) ο Ησίοδος διακρίνει δύο είδη Ερίδων, την κακή και πολεμική, που δημιουργεί τις διχοστασίες και είναι αποφευκτέα και εκείνη που μας παρακινεί σε εργασία και είναι η επιθυμητή:
«Άρα δεν ήταν μία η γενιά των Ερίδων, παρά πάνω στην Γη είναι δύο. Την μία θα την παίνευε, όποιος την καταλάβαινε, την άλλη θα την κατέκρινε, επειδή έχουν αντίθετη φύση. Διότι η μια, η καταραμένη, τον κακό τον πόλεμο και την μάχη σηκώνει, κανείς δεν την φιλεί θνητός, αλλά απ’ ανάγκη κατά τις βουλές των αθανάτων τιμούν την βαρειά Έριδα. Την άλλη πρώτη γέννησε η σκοτεινή η Νύχτα και την τοποθέτησε ο Ζευς, ο υιός του Κρόνου, που είναι εγκαθιδρυμένος ψηλά στον αιθέρα, στις ρίζες της Γης και είναι καλύτερη πολύ (απ’ την κακή Έριδα) για τους ανθρώπους. Αυτή και τον αδύναμο άνθρωπο τον παρακινεί για εργασία.»
Kατά το γερμανό φιλόσοφο Νίτσε, ο χριστιανισμός αποτελεί την πρώτη ιδεολογία που διέστρεψε ολοκληρωτικά τον φυσικό νόμο. Μέσα απ’ την παρά φύση δοξασία του επέβαλε την επικράτηση του ασθενικού και του αδυνάτου έναντι του ισχυρού και του υγιούς οδηγώντας τον ανθρώπινο πολιτισμό και την μέχρι τότε εξέλιξή του στον ξεπεσμό και την παρακμή.
Εδώ αξίζει να δούμε την άποψη ενός σπαρτιάτη πολεμιστή, του Κλεομένη, περί των δύο μεγάλων ποιητών της αρχαίας Ελλάδας χωρίς σχολιασμό:
«Ο Κλεομένης, ο γυιός του Αναξανδρίδη, έλεγε πως ο Όμηρος είναι ποιητής των Λακεδαιμονίων, ενώ ο Ησίοδος των Ειλώτων, ο ένας έλεγε πως πρέπει να γίνεται ο πόλεμος, ενώ ο άλλος πως να καλλιεργείται η γη» (Πλούταρχος, «Αποφθέγματα Λακωνικά»: Κλεομένης ο Αναξανδρίδεω §1).Κατά τον Πλάτωνα κάθε νομοθέτης πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψη του, ότι κάθε πόλη πρέπει να είναι προετοιμασμένη για πόλεμο. Η πολεμική ανδρεία είναι η σπουδαιότερη αρετή και ύψιστο αγαθό κάθε Πολιτείας, είναι η νίκη επί των εχθρών:
«Διότι αυτό, που οι περισσότεροι άνθρωποι ονομάζουν ειρήνη, δεν είναι παρά μόνον ένα όνομα, αφού στην πραγματικότητα υπάρχει ένας ακήρυχτος πόλεμος μεταξύ όλων των πόλεων, που διεξάγεται κατά μία φυσική αναγκαιότητα. Και εξετάζοντας αυτό θα διαπιστώσεις, ότι ο νομοθέτης των Κρητών, όταν θεσμοθετούσε τους δημόσιους και ιδιωτικούς μας νόμους και μας τους παρέδωσε, απέβλεπε στον πόλεμο και μας κατέστησε υπεύθυνους για την τήρηση των νόμων, με την πεποίθηση ότι χωρίς την νίκη του πολέμου όλα όσα κατέχουμε, και τα κτήματά μας και οι θεσμοί μας, δεν έχουν καμμιά αξία, διότι όλα τ’ αγαθά των ηττημένων τ’ απολαμβάνουν οι νικητές.» («Νόμοι», Α , 626 α.) Ο Πλάτων δεν θεωρεί τον πόλεμο μεταξύ των ανθρώπων το καλύτερο αγαθό παρά ανάγκη, όμως όλοι πρέπει να είμαστε ετοιμοπόλεμοι και σε θέση να τον διεξάγουμε επιτυχώς, όταν χρειαστεί.
Το αρνητικό διαχρονικό χαρακτηριστικό των ελλήνων ήταν οι εμφύλιοι πόλεμοι, οι οποίοι αποτελούν και ένα απ’ τα χείριστα είδη πολέμων. Οι εμφύλιοι αποδεκάτισαν ολοκληρωτικά τις ελληνικές πόλεις, με αποτέλεσμα την εισβολή των ρωμαίων το 145 π.Χ. και την κατάλυσή της. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία χτίστηκε στα ερείπια της μακεδονικής και κυριάρχησε στον τότε γνωστό κόσμο πάλι μέσω του πολέμου. Η ρήση «αν θέλεις ειρήνη, προετοίμαζε πόλεμο» ανέδειξε την πολεμική αρετή και ανδρεία των ρωμαίων, που πρότυπό τους είχαν την πολεμική αρετή των σπαρτιατών.
Ο φυσικός καθολικής ισχύος νόμος του πολέμου γίνεται μεταξύ πραγματικών αντιπάλων. Ο ιερός θρησκευτικός πόλεμος γίνεται για ανύπαρκτο λόγο, για φαντασιακές οντότητες (Γιαχβέ, Αλλάχ κ.τ.λ.) κι αποτελεί εκτροπή της φυσικής έννοιας πόλεμος.
Ιεροί-θρησκευτικοί πόλεμοι
Κατά την διάρκεια της Ιστορίας εμφανίστηκαν πολλών ειδών πόλεμοι: οι επαναστατικοί, οι εμφύλιοι, οι ανταρτοπόλεμοι, οι απελευθερωτικοί, οι ολοκληρωτικοί, οι οικονομικοί, ο ψυχρός πόλεμος, ο πόλεμος νεύρων, οι ψυχολογικοί πόλεμοι, οι μικροβιολογικοί και χημικοί πόλεμοι, ο ατομικός και πυρηνικός πόλεμος κ.α.
Ο ιερός ή θρησκευτικός πόλεμος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Παλαιστίνη και καθιερώθηκε απ’ τον Μωυσή εναντίον των λαών της περιοχής. Ο πόλεμος αυτός ανέτρεψε όλα τα μέχρι τότε δεδομένα, αφού καταργούσε όλους τους ηθικούς πολεμικούς κανόνες.
Σκοπός του ήταν η γενοκτονία και ολοκληρωτική εξολόθρευση των αντιπάλων, η ισοπέδωση των πόλεών τους και η πολιτιστική εξαφάνισή τους.
Ο Γιαχβέ είναι ο πιο αιμοβόρος πολεμικός θεός απ’ όλους όσους έχουν εμφανιστεί μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με τις εντολές του γενοκτονήθηκαν πολλοί από τους λαούς της Παλαιστίνης και εξαφανίστηκε ολοκληρωτικά ο πολιτισμός τους:
«Θέλετε εκδιώξει πάντας τους κατοίκους της γης απ’ έμπροσθέν σας, και καταστρέψει πάντας τας εικόνας αυτών, και καταστρέψει πάντα τα χυτά είδωλα αυτών, και κατεδαφίσει πάντας τους βωμούς αυτών, και θέλετε κυριεύσει την γην, και κατοικήσει εν αυτή, διότι εις εσάς έδωκα την γην ταύτην εις κληρονομίαν.» («Αριθμοί» ΛΓ 52-53.) «Και θέλεις εξολοθρεύσει πάντα τα έθνη, τα οποία ο Κύριος ο Θεός σου θέλει παραδώσει εις σε. Ο οφθαλμός σου δεν θέλει σπλαγχνισθή δι’ αυτούς.» («Δευτερονόμιον» Ζ΄ 16.)
O πόλεμος θα μπορούσε να καθορισθεί ως η κοσμογονική δύναμη που υφίσταται στον μακρόκοσμο του Σύμπαντος, αλλά και στον ανθρώπινο μικρόκοσμο της καθημερινής μας ζωής. Το φαινόμενο του πολέμου θα μπορούσε να ερμηνευτεί σαν εκδήλωση του καθημερινού βιολογικού αγώνα για την επιβίωση ή σαν εκδήλωση της έμφυτης επιθετικότητας των όντων ή ακόμα και της υποσυνείδητης αντιπάθειας, που ελλοχεύει ανάμεσα στις κοινωνίες των ανθρώπων, των ζώων και των εντόμων. Οι κοινωνίες αυτές αναδείχθηκαν και επιβίωσαν μέσα απ’ τον πόλεμο, αφού το δυνατότερο είδος εξολόθρευε πάντοτε το πιο αδύναμο. Η μάχη, που συνεχώς υπάρχει ανάμεσα στα όντα, σκοπό έχει την επιβίωση και την επιβολή του δυνατότερου επί του αδυνάτου. Αυτό φαίνεται στις κοινωνίες των σπερματοζωαρίων, όπου υπάρχει ένας αδυσώπητος αγώνας ζωής και θανάτου για το ποιό απ’ όλα θα καταφέρει να διεισδύσει πρώτο στο ωάριο, για να το γονιμοποιήσει. Όλα τα άλλα θα πεθάνουν. Η Φύση έχει νομοθετήσει την εξέλιξη των ειδών μέσα απ’ την επιβίωση του ισχυρού.
Ετυμολογικά η λέξη πόλεμος σημαίνει: ή το πόλεις μειούν = μείωση η ελάττωση της πόλης ή το πόλεις ολλύειν – όλεμος = εξολόθρευση, αφανισμός της πόλης («Μέγα Ετυμολογικό Λεξικόν», λήμμα Πόλεμος).
Στο Σύμπαν ο πόλεμος είναι δημιουργός. Οι μεγαλύτεροι γαλαξίες καταβροχθίζουν τους μικρότερους, μαύρες τρύπες εξαφανίζουν ολόκληρα ηλιακά συστήματα ή πλανήτες, ενώ καταστροφές πλανητών γίνονται από συγκρούσεις με μετεωρίτες.
Μια ειρηνική –κατά τα φαινόμενα– εικόνα. Είναι όμως;
Το σύστημα άμυνας του οργανισμού του εικονιζόμενου ανθρώπου βρίσκεται σε συνεχή πόλεμο με εξωγενείς η ενδογενείς παράγοντες. Στο ήρεμο φυσικό περιβάλλον γίνονται διαρκώς πόλεμοι. Στη θάλασσα τα μεγάλα ψάρια τρώνε τα μικρότερα. Στη στεριά τα πουλιά τρώνε τα έντομα, τα φίδια τρώνε τα ποντίκια, οι αετοί τα φίδια κ.τ.λ. Συνεχείς πόλεμοι γίνονται και σε διαστημικό επίπεδο. Άπειρες δυνάμεις ασκούνται για παράδειγμα κατά την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο. Αν κάποια από αυτές υπερισχύσει κατά τι των άλλων, η τροχιά της Γης θα μεταβληθεί απότομα, θα δημιουργηθούν παλιρροϊκά κύματα και το «ειρηνικό» εικονιζόμενο τοπίο μπορεί σε δευτερόλεπτα να βρεθεί εκατοντάδες μέτρα κάτω από τη θάλασσα. Αυτό, που αντιλαμβανόμαστε ως ειρήνη επομένως, είναι στην πραγματικότητα ισορροπία πολλών εμφανών η αφανών φυσικών πολέμων.
Αλλά και μέσα στον οργανισμό μας υφίσταται διαρκώς ένας ανελέητος πόλεμος σε μοριακό επίπεδο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Το φυσικό σύστημα άμυνας του οργανισμού μας είναι φτιαγμένο από την Φύση πάντοτε έτοιμο να αντισταθεί και να πολεμήσει τόσο τους εξωγενείς παράγοντες που μας επιτίθενται, όπως τα βακτηρίδια, τους ιούς και άλλες ουσίες (αντιγόνα), ή και ενδογενείς παράγοντες και ιούς που γεννώνται απ’ το ίδιο το σώμα μας (αυτοαντιγόνα). Το δέρμα, οι βλεννογόνοι αδένες με την βλέννα, το στόμα με το σάλιο είναι τα πρώτα φράγματα έναντι των εισβολέων μικροβίων. Ακολουθούν οι χημικοί παράγοντες με ουσίες βακτηριοκτόνες, που βρίσκονται στο αίμα (λευκά αιμοσφαίρια), την λέμφο (λεμφοκύτταρα), το πλάσμα (πλασμοκύτταρα) και σε άλλα υγρά του σώματος. Τέλος οι κυτταρικοί παράγοντες, λευκοκύτταρα, φαγοκύτταρα, μακροφάγα, κύτταρα καθαριστές των νεκρών μικροβίων κ.α. Τα κύτταρα αυτά ονομάζονται αντισώματα και αποτελούν την απάντηση του οργανισμού στην επίθεση των αντιγόνων. Λειτουργούν αυτόματα και συντονισμένα με θαυμαστό τρόπο, εξολοθρεύοντας τους εισβολείς (βακτηριοκτονία), θυμίζοντας τους οργανωμένους στρατούς των ανθρώπων. Λειτουργούν ως κατάσκοποι, πληροφοριοδότες και πολεμιστές διαφόρων ειδικοτήτων. Αποκλειστικός σκοπός του πολυσύνθετου αυτού στρατού είναι η εξολόθρευση των εισβολέων. Αποτέλεσμα της νίκης αυτής είναι η ίαση και η υγεία και της αποτυχίας η αρρώστια και ο θάνατος.
Όμως ο Πλάτων στους «Νόμους» αναφέρει έναν ακόμα εσωτερικό πόλεμο, αυτόν που γίνεται σε ψυχικό επίπεδο ανάμεσα στις ανώτερες και κατώτερες ορμές μας, τα πάθη μας. Το να υπερισχύσει κάποιος σ’ αυτόν τον εντός του διεξαγόμενο πόλεμο αποτελεί την μέγιστη νίκη, και ο νικητής αναδεικνύεται «κρείττων εαυτού»:
«Η πιο σημαντική νίκη, που μπορεί να πετύχει κάθε άνθρωπος, είναι αυτή επί του εαυτού του, ενώ αντιθέτως πολύ ταπεινωτικό είναι να νικιέται κάποιος απ’ τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτό δείχνει ότι μέσα σε κάθε άνθρωπο μαίνεται ένας πόλεμος ενάντια στον εαυτό του» (Πλάτων, «Νόμοι» 626 Ε).Ηθική και φιλοσοφία του Πολέμου
Ο πόλεμος αποτελεί πολύ παλαιό φαινόμενο στην ανθρώπινη Ιστορία. Ο πόλεμος των Ολυμπίων θεών εναντίον των Κρονίων ανέδειξε την νέα γενιά θεών, τους Ολυμπίους. Οι Πελασγοί από την Προκατακλυσμιαία εποχή έως και την Κλασική περίοδο ξεχώρισαν ως οι καλύτεροι πολεμιστές και αναδείχθηκαν ως οι ειδικοί του πολέμου. Όλα τα έθνη του αρχαίου κόσμου υπήρξαν πολεμοχαρή. Ο Κινεζικός πολιτισμός, ο Ιαπωνικός, ο Ινδικός, ο Περσικός, ο Αιγυπτιακός, ο πολιτισμός των Βίκινγκς, των Κελτών, των Αζτέκων, των Ίνκας, των Ινδιάνων και τόσων άλλων αρχαίων λαών καθιερώθηκαν και αναδείχθηκαν μέσω των πολέμων.
Στο συγγραφικό έργο του Νόννου, «Διονυσιακά», αναφέρεται η επιτυχημένη εκστρατεία των ελλήνων έναντι των ασιατών και των ινδών. Η εκστρατεία αυτή ενέπνευσε και τον Μέγα Αλέξανδρο, που ακολούθησε την πορεία του Διονύσου. Τα πρότυπα του Αλεξάνδρου ήταν ο θεοποιημένος ήρωας και αρχηγός της παμπάλαιας ασιατικής εκστρατείας, Διόνυσος, και ο μέγιστος ήρωας του Τρωικού Πολέμου, Αχιλλέας. Οι Έλληνες ήρωες πολεμιστές του Τρωικού Πολέμου ενέπνευσαν τους κλασικούς έλληνες, οι τρώες τους ρωμαίους κι όλοι αυτοί με την σειρά τους το δυτικό κόσμο, που οικοδομήθηκε κυριολεκτικά στα πολεμικά πρότυπά τους.
Τα λόγια του κρήτα ήρωα του Τρωικού Πολέμου Ιδομενέως μας λένε για την δειλία και την ανδρεία:
«Διότι του δειλού η χροιά τέρπεται πότ’ εδώ και πότ’ εκεί, κι ούτε άτρεμο να κάθεται τον αφήνει η ψυχή του, αλλά γονατίζει και κάθεται πότε στο ένα πόδι και πότε στο άλλο και μέσα στην καρδιά του δυνατά στα στέρνα πατάσσει τον θάνατο φανταζόμενος, και πάταγος γίνεται οδόντων. Του γενναίου όμως δεν τέρπεται η χροιά ούτε πολύ φοβάται, απ’ την πρώτη στιγμή που θα καθίσει ελλοχεύοντας με άνδρες κι εύχεται τάχιστα ν’ αναμιχθεί στην φονική την μάχη, ούτε εκεί θα ωνείδιζε κανείς το μένος και τα χέρια σου. Διότι αν βαλλόσουν αγωνιζόμενος η κτυπιόσουν, ούτε στον αυχένα όπισθεν θα έπεφτε το βέλος ούτε στα νώτα, αλλά στο στέρνο η στην κοιλιά θα σ’ εύρισκε μπροστά, καθώς θα ωρμούσες με τους προμάχους στην συμπλοκή.» («Ιλιάς», Ραψωδία Ν 279-291.)Απ’ τους έλληνες φιλοσόφους ο πρώτος που εξέτασε το φαινόμενο του πολέμου ήταν ο Ηράκλειτος: «Ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων και βασιλεύς, και άλλους μεν θεούς ανέδειξε άλλους δε ανθρώπους και άλλους δούλους τους έκαμε και άλλους ελεύθερους» (Απόσπασμα 53). Κατά τον Ηράκλειτο ο πόλεμος αποτελεί τον πατέρα των όντων αλλά και τον βασιλέα, δηλαδή την δύναμη εκείνη που διαφυλάσσει την έννομη τάξη. «Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο πόλεμος είναι ξυνός-κοινός (δηλαδή δημιουργεί κοινότητα) και ότι η δίκη είναι έρις και ότι τα πάντα γίνονται και φθείρονται εξ αιτίας της έριδος.»(Απόσπασμα 80.) Εδώ ο Ηράκλειτος χαρακτηρίζει τον πόλεμο ως κάτι που δημιουργεί, «ξυνόν», κοινόν, δηλαδή κοινότητα, και δεν χωρίζει τους ανθρώπους, συσχετίζει δε τον πόλεμο με την έριδα, δηλαδή τον αγώνα.
Κατά τον Όμηρο η Έρις είναι θεότητα και αδελφή του θεού του πολέμου Άρη, η οποία διεγείρει στην μάχη:
«Και η Έρις, άμετρα μανιασμένη, του ανδροφόνου Άρεως αδελφή και εταίρα, αυτή πολύ λίγο πρώτα σηκώνεται, όμως έπειτα στον ουρανό στηρίζει την κεφαλή και επί της γης διαβαίνει, αυτή και τότε όμοιαν έχθρα ανάμεσά τους έβαλε, ερχόμενη μέσα στον όμιλο κι αυξάνοντας τον στεναγμό των ανδρών.» («Ιλιάς», Ραψωδία Δ 440-445.) Κατά τον Ησίοδο («Θεογονία» 223) η Έρις είναι κόρη της Νύχτας και χαρακτηρίζεται «καρτερόθυμος», δηλαδή έχουσα καρτερική ψυχή.
Στο αντιπολεμικό έργο του («Έργα και Ημέραι», παρ. 11) ο Ησίοδος διακρίνει δύο είδη Ερίδων, την κακή και πολεμική, που δημιουργεί τις διχοστασίες και είναι αποφευκτέα και εκείνη που μας παρακινεί σε εργασία και είναι η επιθυμητή:
«Άρα δεν ήταν μία η γενιά των Ερίδων, παρά πάνω στην Γη είναι δύο. Την μία θα την παίνευε, όποιος την καταλάβαινε, την άλλη θα την κατέκρινε, επειδή έχουν αντίθετη φύση. Διότι η μια, η καταραμένη, τον κακό τον πόλεμο και την μάχη σηκώνει, κανείς δεν την φιλεί θνητός, αλλά απ’ ανάγκη κατά τις βουλές των αθανάτων τιμούν την βαρειά Έριδα. Την άλλη πρώτη γέννησε η σκοτεινή η Νύχτα και την τοποθέτησε ο Ζευς, ο υιός του Κρόνου, που είναι εγκαθιδρυμένος ψηλά στον αιθέρα, στις ρίζες της Γης και είναι καλύτερη πολύ (απ’ την κακή Έριδα) για τους ανθρώπους. Αυτή και τον αδύναμο άνθρωπο τον παρακινεί για εργασία.»
Kατά το γερμανό φιλόσοφο Νίτσε, ο χριστιανισμός αποτελεί την πρώτη ιδεολογία που διέστρεψε ολοκληρωτικά τον φυσικό νόμο. Μέσα απ’ την παρά φύση δοξασία του επέβαλε την επικράτηση του ασθενικού και του αδυνάτου έναντι του ισχυρού και του υγιούς οδηγώντας τον ανθρώπινο πολιτισμό και την μέχρι τότε εξέλιξή του στον ξεπεσμό και την παρακμή.
Εδώ αξίζει να δούμε την άποψη ενός σπαρτιάτη πολεμιστή, του Κλεομένη, περί των δύο μεγάλων ποιητών της αρχαίας Ελλάδας χωρίς σχολιασμό:
«Ο Κλεομένης, ο γυιός του Αναξανδρίδη, έλεγε πως ο Όμηρος είναι ποιητής των Λακεδαιμονίων, ενώ ο Ησίοδος των Ειλώτων, ο ένας έλεγε πως πρέπει να γίνεται ο πόλεμος, ενώ ο άλλος πως να καλλιεργείται η γη» (Πλούταρχος, «Αποφθέγματα Λακωνικά»: Κλεομένης ο Αναξανδρίδεω §1).Κατά τον Πλάτωνα κάθε νομοθέτης πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψη του, ότι κάθε πόλη πρέπει να είναι προετοιμασμένη για πόλεμο. Η πολεμική ανδρεία είναι η σπουδαιότερη αρετή και ύψιστο αγαθό κάθε Πολιτείας, είναι η νίκη επί των εχθρών:
«Διότι αυτό, που οι περισσότεροι άνθρωποι ονομάζουν ειρήνη, δεν είναι παρά μόνον ένα όνομα, αφού στην πραγματικότητα υπάρχει ένας ακήρυχτος πόλεμος μεταξύ όλων των πόλεων, που διεξάγεται κατά μία φυσική αναγκαιότητα. Και εξετάζοντας αυτό θα διαπιστώσεις, ότι ο νομοθέτης των Κρητών, όταν θεσμοθετούσε τους δημόσιους και ιδιωτικούς μας νόμους και μας τους παρέδωσε, απέβλεπε στον πόλεμο και μας κατέστησε υπεύθυνους για την τήρηση των νόμων, με την πεποίθηση ότι χωρίς την νίκη του πολέμου όλα όσα κατέχουμε, και τα κτήματά μας και οι θεσμοί μας, δεν έχουν καμμιά αξία, διότι όλα τ’ αγαθά των ηττημένων τ’ απολαμβάνουν οι νικητές.» («Νόμοι», Α , 626 α.) Ο Πλάτων δεν θεωρεί τον πόλεμο μεταξύ των ανθρώπων το καλύτερο αγαθό παρά ανάγκη, όμως όλοι πρέπει να είμαστε ετοιμοπόλεμοι και σε θέση να τον διεξάγουμε επιτυχώς, όταν χρειαστεί.
Το αρνητικό διαχρονικό χαρακτηριστικό των ελλήνων ήταν οι εμφύλιοι πόλεμοι, οι οποίοι αποτελούν και ένα απ’ τα χείριστα είδη πολέμων. Οι εμφύλιοι αποδεκάτισαν ολοκληρωτικά τις ελληνικές πόλεις, με αποτέλεσμα την εισβολή των ρωμαίων το 145 π.Χ. και την κατάλυσή της. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία χτίστηκε στα ερείπια της μακεδονικής και κυριάρχησε στον τότε γνωστό κόσμο πάλι μέσω του πολέμου. Η ρήση «αν θέλεις ειρήνη, προετοίμαζε πόλεμο» ανέδειξε την πολεμική αρετή και ανδρεία των ρωμαίων, που πρότυπό τους είχαν την πολεμική αρετή των σπαρτιατών.
Ο φυσικός καθολικής ισχύος νόμος του πολέμου γίνεται μεταξύ πραγματικών αντιπάλων. Ο ιερός θρησκευτικός πόλεμος γίνεται για ανύπαρκτο λόγο, για φαντασιακές οντότητες (Γιαχβέ, Αλλάχ κ.τ.λ.) κι αποτελεί εκτροπή της φυσικής έννοιας πόλεμος.
Ιεροί-θρησκευτικοί πόλεμοι
Κατά την διάρκεια της Ιστορίας εμφανίστηκαν πολλών ειδών πόλεμοι: οι επαναστατικοί, οι εμφύλιοι, οι ανταρτοπόλεμοι, οι απελευθερωτικοί, οι ολοκληρωτικοί, οι οικονομικοί, ο ψυχρός πόλεμος, ο πόλεμος νεύρων, οι ψυχολογικοί πόλεμοι, οι μικροβιολογικοί και χημικοί πόλεμοι, ο ατομικός και πυρηνικός πόλεμος κ.α.
Ο ιερός ή θρησκευτικός πόλεμος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Παλαιστίνη και καθιερώθηκε απ’ τον Μωυσή εναντίον των λαών της περιοχής. Ο πόλεμος αυτός ανέτρεψε όλα τα μέχρι τότε δεδομένα, αφού καταργούσε όλους τους ηθικούς πολεμικούς κανόνες.
Σκοπός του ήταν η γενοκτονία και ολοκληρωτική εξολόθρευση των αντιπάλων, η ισοπέδωση των πόλεών τους και η πολιτιστική εξαφάνισή τους.
Ο Γιαχβέ είναι ο πιο αιμοβόρος πολεμικός θεός απ’ όλους όσους έχουν εμφανιστεί μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με τις εντολές του γενοκτονήθηκαν πολλοί από τους λαούς της Παλαιστίνης και εξαφανίστηκε ολοκληρωτικά ο πολιτισμός τους:
«Θέλετε εκδιώξει πάντας τους κατοίκους της γης απ’ έμπροσθέν σας, και καταστρέψει πάντας τας εικόνας αυτών, και καταστρέψει πάντα τα χυτά είδωλα αυτών, και κατεδαφίσει πάντας τους βωμούς αυτών, και θέλετε κυριεύσει την γην, και κατοικήσει εν αυτή, διότι εις εσάς έδωκα την γην ταύτην εις κληρονομίαν.» («Αριθμοί» ΛΓ 52-53.) «Και θέλεις εξολοθρεύσει πάντα τα έθνη, τα οποία ο Κύριος ο Θεός σου θέλει παραδώσει εις σε. Ο οφθαλμός σου δεν θέλει σπλαγχνισθή δι’ αυτούς.» («Δευτερονόμιον» Ζ΄ 16.)
Τα δύο τέκνα του Ιουδαϊσμού, ο Ισλαμισμός και κυρίως ο Χριστιανισμός, μέσω του ιερού-θρησκευτικού πολέμου που εξαπέλυσαν κατέστρεψαν πολλούς εθνικούς πολιτισμούς. Ο ιερός-θρησκευτικός πόλεμος έγινε κατόπιν εμφύλιος και στράφηκε εναντίον αλλήλων. Το κάθε διαφορετικό αιρετικό δόγμα (ορθόδοξοι, καθολικοί, αρειανιστές, διαμαρτυρόμενοι κ.ά.) προσπαθούσε να εξοντώσει τα άλλα.
Οι Σταυροφορίες ή «Πόλεμοι του Χριστού», που έγιναν για λογαριασμό του πάπα και των χριστιανών της Ευρώπης, χάραξαν το πνεύμα της δουλείας, της εκμετάλλευσης και της απομύζησης των αποικιών, που θα αναπτυσσόταν μερικούς αιώνες αργότερα.
Η Τζιχάντ ή ιερός-θρησκευτικός πόλεμος των μωαμεθανών εναντίον των επί γης απίστων χριστιανών ήταν η απάντηση του Ισλάμ. Ο ιερός-θρησκευτικός πόλεμος εναντίον όλων πλέον συνεχίζεται ανελέητα μέχρι και σήμερα.
Στον πίνακα εικονίζεται η Σφαγή του Αγ. Βαρθολομαίου (24 Αυγ. 1572), όταν όχλος καθολικών κατακρεούργησε τους Ουγενότους, Γάλλους καλβινιστές διαμαρτυρόμενους. (François Dubois, 16ος αι.)
Χριστιανοί και μουσουλμάνοι καθιέρωσαν και ένα ακόμα είδος πολέμου, τον πόλεμο Εκκλησίας-Κράτους. Σκοπός του πολέμου αυτού είναι η υποταγή του κάθε κράτους στο εκάστοτε ιερατείο. Όσες φορές έγινε αυτό, τα κράτη αυτά υποβαθμίσθηκαν ή διαλύθηκαν. Ως παραδείγματα έχουμε την παρακμή και την διάλυση του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους απ’ τον πάπα και το καθολικό ιερατείο, την πτώση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας απ’ την Ορθοδοξία, αλλά και τον πολιτιστικό ξεπεσμό και την αποδυνάμωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και όλων των άλλων ισλαμικών κρατών απ’ την θρησκεία τους. Αλλά και το σημερινό φεουδαρχικού τύπου κράτος μας οδεύει ταχέως στην διάλυσή του, λόγω της πνευματικής εξαθλίωσης και της οικονομικής και εξουσιαστικής απομύζησης, που ασκεί επάνω του η Εκκλησία.
Το Κοράνι ενθαρρύνει τον πόλεμο και τον θάνατο για τον Αλλάχ, εξασφαλίζοντας τον Παράδεισο για τον «μάρτυρα» και την θεϊκή προστασία για την οικογένειά του.
Απ' τις αρχές του 20ου αιώνα και εντεύθεν ο σύγχρονος άνθρωπος, οδηγούμενος πάντοτε απ’ το τρίπτυχο του ίδιου θεού (Γιαχβέ-Χριστός-Αλλάχ), εξελίχθηκε σε ον αυτοκαταστροφικό, αφού μέσω ενός νέου ανελέητου και χωρίς όρια πολέμου, που ξεκίνησε να διεξάγει εναντίον πλέον της Φύσης, εξαφάνισε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της ζωικής πανίδας και χλωρίδας. Ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι χημικός και μικροβιακός και απειλεί πλέον ακόμα και την ίδια την ύπαρξή του. Τέλος αξίζει να σημειωθεί η απειλή του πυρηνικού πολέμου, που απειλεί κάθε είδος ζωής στον πλανήτη μας.
Σημείωση
Σύμφωνα με ένα μουσουλμανικό μύθο ο κοινός πατριάρχης των Εβραίων, των χριστιανών και του Ισλάμ, Αβραάμ, (εξ ου και Ιμπραήμ) ή «ο φίλος του Αλλάχ» κατά τους μουσουλμάνους, όταν ήταν νέος, επιτέθηκε εναντίον ναού των αρχαίων θεών των Χαλδαίων στην Ουρ της Μεσοποταμίας, καταστρέφοντας μερικούς από αυτούς.
Τότε οι στρατιώτες τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στον βασιλιά τους. Εκείνος τον ρώτησε, γιατί το έκανε αυτό, και ο Αβραάμ απάντησε, ότι δεν πρέπει να πιστεύουν τους ψεύτικους θεούς τους παρά μόνο τον δικό του, τον ένα και αληθινό. Τότε ο βασιλιάς εξοργίστηκε και διέταξε τους στρατιώτες του να τον κάψουν στην φωτιά. Όμως ο Αλλάχ-Γιαχβέ θεός του έκανε «θαύμα» μετατρέποντας την φωτιά σε νερό και τα ξύλα σε ψάρια! Αυτά έγιναν λίμνη και έτσι ο Αβραάμ… σώθηκε.
Ο Αβραάμ είναι ο πρώτος που κήρυξε τον «ιερό-θρησκευτικό» πόλεμο εναντίον όλων των πολιτισμών του Αρχαίου Κόσμου και αποτέλεσε το πρότυπο της εκτροπής της φυσικής έννοιας πόλεμος προς την θεοκρατία.
Οι Σταυροφορίες ή «Πόλεμοι του Χριστού», που έγιναν για λογαριασμό του πάπα και των χριστιανών της Ευρώπης, χάραξαν το πνεύμα της δουλείας, της εκμετάλλευσης και της απομύζησης των αποικιών, που θα αναπτυσσόταν μερικούς αιώνες αργότερα.
Η Τζιχάντ ή ιερός-θρησκευτικός πόλεμος των μωαμεθανών εναντίον των επί γης απίστων χριστιανών ήταν η απάντηση του Ισλάμ. Ο ιερός-θρησκευτικός πόλεμος εναντίον όλων πλέον συνεχίζεται ανελέητα μέχρι και σήμερα.
Στον πίνακα εικονίζεται η Σφαγή του Αγ. Βαρθολομαίου (24 Αυγ. 1572), όταν όχλος καθολικών κατακρεούργησε τους Ουγενότους, Γάλλους καλβινιστές διαμαρτυρόμενους. (François Dubois, 16ος αι.)
Χριστιανοί και μουσουλμάνοι καθιέρωσαν και ένα ακόμα είδος πολέμου, τον πόλεμο Εκκλησίας-Κράτους. Σκοπός του πολέμου αυτού είναι η υποταγή του κάθε κράτους στο εκάστοτε ιερατείο. Όσες φορές έγινε αυτό, τα κράτη αυτά υποβαθμίσθηκαν ή διαλύθηκαν. Ως παραδείγματα έχουμε την παρακμή και την διάλυση του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους απ’ τον πάπα και το καθολικό ιερατείο, την πτώση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας απ’ την Ορθοδοξία, αλλά και τον πολιτιστικό ξεπεσμό και την αποδυνάμωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και όλων των άλλων ισλαμικών κρατών απ’ την θρησκεία τους. Αλλά και το σημερινό φεουδαρχικού τύπου κράτος μας οδεύει ταχέως στην διάλυσή του, λόγω της πνευματικής εξαθλίωσης και της οικονομικής και εξουσιαστικής απομύζησης, που ασκεί επάνω του η Εκκλησία.
Το Κοράνι ενθαρρύνει τον πόλεμο και τον θάνατο για τον Αλλάχ, εξασφαλίζοντας τον Παράδεισο για τον «μάρτυρα» και την θεϊκή προστασία για την οικογένειά του.
Απ' τις αρχές του 20ου αιώνα και εντεύθεν ο σύγχρονος άνθρωπος, οδηγούμενος πάντοτε απ’ το τρίπτυχο του ίδιου θεού (Γιαχβέ-Χριστός-Αλλάχ), εξελίχθηκε σε ον αυτοκαταστροφικό, αφού μέσω ενός νέου ανελέητου και χωρίς όρια πολέμου, που ξεκίνησε να διεξάγει εναντίον πλέον της Φύσης, εξαφάνισε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της ζωικής πανίδας και χλωρίδας. Ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι χημικός και μικροβιακός και απειλεί πλέον ακόμα και την ίδια την ύπαρξή του. Τέλος αξίζει να σημειωθεί η απειλή του πυρηνικού πολέμου, που απειλεί κάθε είδος ζωής στον πλανήτη μας.
Σημείωση
Σύμφωνα με ένα μουσουλμανικό μύθο ο κοινός πατριάρχης των Εβραίων, των χριστιανών και του Ισλάμ, Αβραάμ, (εξ ου και Ιμπραήμ) ή «ο φίλος του Αλλάχ» κατά τους μουσουλμάνους, όταν ήταν νέος, επιτέθηκε εναντίον ναού των αρχαίων θεών των Χαλδαίων στην Ουρ της Μεσοποταμίας, καταστρέφοντας μερικούς από αυτούς.
Τότε οι στρατιώτες τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στον βασιλιά τους. Εκείνος τον ρώτησε, γιατί το έκανε αυτό, και ο Αβραάμ απάντησε, ότι δεν πρέπει να πιστεύουν τους ψεύτικους θεούς τους παρά μόνο τον δικό του, τον ένα και αληθινό. Τότε ο βασιλιάς εξοργίστηκε και διέταξε τους στρατιώτες του να τον κάψουν στην φωτιά. Όμως ο Αλλάχ-Γιαχβέ θεός του έκανε «θαύμα» μετατρέποντας την φωτιά σε νερό και τα ξύλα σε ψάρια! Αυτά έγιναν λίμνη και έτσι ο Αβραάμ… σώθηκε.
Ο Αβραάμ είναι ο πρώτος που κήρυξε τον «ιερό-θρησκευτικό» πόλεμο εναντίον όλων των πολιτισμών του Αρχαίου Κόσμου και αποτέλεσε το πρότυπο της εκτροπής της φυσικής έννοιας πόλεμος προς την θεοκρατία.