Ο Κράτος, η Βία, ο Ζήλος και η θεά Νίκη στην Αρχαία Ελληνική Μυθολογία
Στην ελληνική μυθολογία ο Κράτος ήταν η προσωποποίηση της ωμής εξουσίας κάθε μορφής (όχι μόνο της κρατικής). Ο Κράτος, η Βία, ο Ζήλος και η θεά Νίκη αναφέρονται από τον Ησίοδο στη Θεογονία του ως αδέλφια, τέκνα της Ωκεανίδος Στυγός και του Τιτάνα Πάλλαντα.
O Ζήλος ήταν φτερωτή θεότητα (δαίμων), προσωποποίηση της αφοσίωσης, της άμιλλας, της προθυμίας, του ενθουσιασμού, του πάθους, της διακαούς επιθυμίας και ανάγκης για υπεροχή, της δόξας.
Όταν επικράτησε η λατρεία του Δία ως αρχηγού των θεών, η Νίκη και τα αδέλφια της έγιναν ακόλουθοί του. Σύμφωνα με άλλο μύθο, η Στύγα πρόσφερε τα παιδιά της ως συμμάχους του Δία κατά την Τιτανομαχία. Ήταν ο ηνίοχος των θεών, όπως συχνά απεικονίζεται. Συχνά επίσης εμφανίζεται με φτερά, σε αντίθεση με άλλες γυναικείες θεότητες, οι οποίες ήδη κατά την κλασική περίοδο εμφανίζονταν χωρίς φτερά. Στα ρωμαϊκά χρόνια ονομαζόταν Βικτόρια.Σε άλλες εκδοχές, Ο Κράτος είναι νόθο τέκνο του θεού Δία και μιας ανώνυμης θνητής γυναίκας, ή ένας Τιτάνας που δένει τον Προμηθέα στον βράχο.
Ο Αισχύλος, στην τραγωδία του Προμηθεύς Δεσμώτης, παρουσιάζει τον Κράτο και τη Βία, ως υπηρέτες και πιστούς εκτελεστές του θεού Δία, να βοηθούν τον θεό Ήφαιστο να δέσει τον Προμηθέα στα βράχια του Καυκάσου. Από τα λόγια του Κράτους ο θεατής πληροφορείται πως ο Προμηθέας τιμωρείται, επειδή έκλεψε τη φωτιά και την έδωσε στους ανθρώπους.
Ο Κράτος συμπληρώνει ότι «ελεύθερος κανείς, μονάχα ο Δίας» («ἐλεύθερος γὰρ οὔτις ἐστὶ πλὴν Διός»). Αλλά δεν του πλέκει το εγκώμιο, αφού λέει, επίσης, πως ο Δίας είναι και πιο «πανούργος» από τον Προμηθέα, και πως «είναι σκληρόψυχος ο κάθε νέος αφέντης» («ἅπας δὲ τραχὺς ὅστις ἂν νέον κρατῇ»).
Γενικώς, πάντως, ο Κράτος απλώς αποδέχεται τις εντολές του Δία, δίχως αντίθετη σκέψη. Ο λόγος δικαίου του Δία είναι για τον Κράτο η μόνη δυνατή δικαιοσύνη. Ο Κράτος είναι ανίκανος να αισθανθεί φιλία ή οίκτο, επειδή, δεν έχει δικό του σύστημα αξιών, παρεκτός αυτό που του έχει οριστεί από τον Δία.
Βιβλιογραφία:Στάθης Ιω. Δρομάζος: «Αρχαίο δράμα - αναλύσεις», εκδ. Κέδρος, Αθήνα 1985
Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969