1956: οι «Μέρες του Νοέμβρη» στην Ουγγαρία.

Πλησιάζει η επέτειος του Πολυτεχνείου και πάλι θ’ ακούσουμε τα ίδια και τα ίδια, για τις «μέρες του Νοέμβρη». Εγώ, σήμερα θα σας μιλήσω για τις μέρες του Οκτώβρη και του Νοέμβρη του 1956, στην Ουγγαρία, όπου όλα ξεκίνησαν από μια φοιτητική εξέγερση. Βλέπετε, υπάρχουν κι άλλα «Πολυτεχνεία».

Η επανάσταση άρχισε στις 23 Οκτωβρίου. Η καταστολή της κορυφώθηκε στις 4 Νοεμβρίου, με την αιματηρή επέμβαση των σοβιετικών τανκς και ολοκληρώθηκε στις 10 Νοεμβρίου. Ας δούμε υπό ποιες συνθήκες ξέσπασε. Μετά τον Β' Π.Π., η Ουγγαρία εντάχθηκε βίαια στο σοβιετικό μπλοκ και επιβλήθηκε σ’ αυτήν κομμουνιστικό καθεστώς, με τις λόγχες του Κόκκινου Στρατού.

Εκτός από την αφόρητη καταπίεση, υπήρχαν ελλείψεις βασικών καταναλωτικών αγαθών, οικονομική ένδεια και ανισότητα. Ενδεικτικά, ο μέσος μισθός ενός εργάτη ήταν περίπου 1.000 φιορίνια, ενός μυστικού αστυνομικού (της διαβόητης AVH) 3.000 φιορίνια, κι ενός αξιωματούχου του κόμματος και του κράτους, 11.000 φιορίνια.

Στις 22 Οκτωβρίου, χιλιάδες φοιτητές που ανήκαν στους «Κύκλους Πέτεφι», γεμίζουν ασφυκτικά μια αίθουσα του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης και εγκρίνουν ένα μανιφέστο από 16 σημεία. Μεταξύ άλλων, ζητούσαν αποχώρηση των σοβιετικών στρατευμάτων από την Ουγγαρία και ελεύθερες εκλογές. Συμφώνησαν δε, να συναντηθούν την επόμενη μέρα σε κεντρικό σημείο της πόλης και να διαδηλώσουν για τα αιτήματα τους.

Την επομένη, στην πλατεία Μπεμ, είναι παρόντες 30.000 φοιτητές - και όχι μόνον. Αποφασίζουν να κατευθυνθούν προς τον κρατικό ραδιοσταθμό, για να μεταδώσουν το μήνυμά τους στον λαό. Στο δρόμο, γκρεμίζουν ένα γιγαντιαίο άγαλμα του Στάλιν και πυρπολούν ένα ρωσσικό βιβλιοπωλείο. Φτάνοντας στο κτίριο του ραδιοσταθμού, η αστυνομία επιτρέπει σε μια αντιπροσωπεία τους να εισέλθει για να διαπραγματευτεί με την διοίκηση.

Η αντιπροσωπεία μπήκε στο κτίριο, αλλά οι ώρες περνούσαν και δεν έβγαινε - τα μέλη της είχαν συλληφθεί. Σε μια στιγμή, το πλήθος χάνει την υπομονή του και επιχειρεί να μπει στο κτίριο. Η αστυνομία πυροβολεί εναντίον τους και πέφτουν οι πρώτοι νεκροί. Από εκείνο το σημείο, χάνεται κάθε έλεγχος κι αρχίζει η πραγματική επανάσταση.

Η μυστική αστυνομία AVH εξουδετερώνεται, οι άνδρες της λιντσάρονται, το κτίριο καταλαμβάνεται. Στη συνέχεια, το πλήθος, που έχει ενισχυθεί από δεκάδες χιλιάδες καταπιεσμένους Ούγγρους, καταλαμβάνει κυβερνητικά κτίρια, αλλά κι ένα εργοστάσιο όπλων. Ο επαναστατημένος λαός εξοπλίζεται και απελευθερώνει 5.500 πολιτικούς κρατούμενους από τις φυλακές. Τα δε σοβιετικά τανκς, των δυνάμεων που έδρευαν ήδη στην Ουγγαρία, επιχειρούν να επιβάλουν την «σοσιαλιστική τάξη», αλλά γίνονται παρανάλωμα του πυρός.

Το καθεστώς, για να κερδίσει χρόνο, διορίζει πρωθυπουργό τον μετριοπαθή Ίμρε Νάγκυ, ο οποίος προσπαθεί να ηρεμήσει τον κόσμο, καλλιεργώντας αυταπάτες για αποχώρηση της Ουγγαρίας από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και ελεύθερες εκλογές. Το πλήθος όμως δεν ησυχάζει και κηρύσσεται γενική απεργία, που παραλύει ολόκληρη την χώρα.

Μετά από μια μικρή ανάπαυλα, στις 4 Νοεμβρίου, 2.000 σοβιετικά τανκς εισβάλλουν στην Ουγγαρία και πνίγουν στο αίμα την θέληση του ουγγρικού λαού για ελευθερία. 2.500 Ούγγροι σκοτώνονται σε οδομαχίες, χιλιάδες τραυματίζονται και 12.000 συλλαμβάνονται, από τους οποίους οι 450 εκτελούνται. Περίπου 200.000 καταφέρνουν να περάσουν τα σύνορα και να καταφύγουν στην Αυστρία.

Ο πρωθυπουργός, Νάγκυ, καταφεύγει στην πρεσβεία της Γιουγκοσλαβίας, ζητώντας πολιτικό άσυλο. Η νέα κυβέρνηση, που διόρισαν οι Σοβιετικοί, υπό τον σκληροπυρηνικό Γιάνος Κάνταρ, συμφωνεί προσχηματικά και μόλις ο -αφελής!- Νάγκυ βγαίνει από την πρεσβεία, νομίζοντας ότι θα του επιτραπεί να πάει στην Γιουγκοσλαβία, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται. Εκτελέστηκε δια απαγχονισμού το 1958.

Η επανάσταση κατεστάλη, αλλά η αναταραχή συνεχίστηκε για καιρό, με απεργίες στα εργοστάσια, μέχρι που το «Κράτος των Εργατών» επέβαλε νομοθετικά ποινή θανάτου για τους απεργούς.

Τα σχόλια δικά σας!

https://x.com/4fABkkc5xTv2aek/status/1986110320448876636