ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Από την αρχαιότητα ακόμα, όλοι σχεδόν οι λαοί του κόσμου παρακολουθούσαν με μεγάλη προσοχή τις κινήσεις των εφτά «πλανόμενων αστέρων» (όπως αποκαλούσαν τον Ήλιο, τη Σελήνη και τους πέντε ορατούς με γυμνό μάτι πλανήτες), αφού τα ουράνια αυτά σώματα θεωρούνταν ότι είναι ιερά και πανίσχυρα. Αυτοί ήταν μάλιστα και οι πρώτοι τους θεοί. Κι όπως ήταν φυσικό, για τους αρχαίους λαούς, οι πιο ισχυροί από τους ουράνιους αυτούς θεούς ήταν η Σελήνη και ο Ήλιος, του οποίου η ετήσια φαινόμενη κίνηση είχε μεγάλη και ιδιαίτερη σημασία γι’ αυτούς.
Σήμερα, με τη βοήθεια της ραδιενεργούς χρονολόγησης των αρχαιότερων σημείων του, αποκαλύφθηκε ότι είχαν τοποθετηθεί εκεί το 2800 π.Χ. και ότι η τελική φάση της κατασκευής του τέλειωσε το 1500 π.Χ. Αφού όμως οι Δρυίδες δεν εμφανίστηκαν στην Αγγλία παρά το 500 π.Χ., εύκολα συμπεραίνουμε ότι το Στόουνχεντζ είχε ήδη ηλικία 1.000 ετών πριν χρησιμοποιηθεί από αυτούς. Η κατασκευή του άρχισε γύρω στο 2800 π.Χ. από ένα λαό που δεν είχε γραπτή γλώσσα, που δεν είχε τροχούς, που δεν είχε κατοικίδια ζώα, αλλά ούτε και μεταλλικά εργαλεία, ενώ για το άνοιγμα των λάκκων στο έδαφος χρησιμοποιούσαν τα κέρατα ελαφιών ή τις ωμοπλάτες αγελάδων. Ο νεολιθικός αυτός ναός οριοθέτησε τα βασικά σημεία του Στόουνχεντζ και αποτελείτο από ένα ανάχωμα με διάμετρο περίπου 107 μέτρων, τέσσερις λίθους, μερικούς λάκκους και δύο ψηλούς ογκόλιθους, ένας από τους οποίους έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα και ονομάζεται «Χίλστοουν».
Οι μεγαλύτεροι ογκόλιθοι του Στόουνχεντζ είναι οι λεγόμενοι «Σαρσενικοί λίθοι». Αποτελούνται από ένα είδος πετρώματος το οποίο είναι σκληρότερο και από γρανίτη. Έχουν ύψος περίπου 9 μέτρων και βάρος 50 τόνων ο καθένας. Η μεταφορά τους έγινε από μια περιοχή που ονομάζεται Μάρλμπορο Ντάουνς, περίπου 30 χλμ. βόρεια του Στόουνχεντζ. Χρειάστηκαν τουλάχιστον 700 άνδρες για να μεταφέρουν καθέναν από τους ογκόλιθους αυτούς, κυλώντας τους πάνω σε κορμούς δέντρων και καλύπτοντας περίπου ένα χιλιόμετρο κάθε ημέρα. Πρέπει να χρειάστηκαν πάνω από 7 χρόνια για να μεταφερθούν όλοι οι Σαρσενικοί λίθοι στο Στόουνχεντζ. Για το τμήμα αυτό της όλης εργασίας χρειάστηκαν να εργαστούν πάνω από 1.000 άνδρες. Υπήρχαν επίσης και 80 μικρότεροι λίθοι τουλάχιστον που αποκαλούνται «Γαλαζόλιθοι», και οι οποίοι έχουν βάρος 4 τόνων ο καθένας. Οι Γαλαζόλιθοι προέρχονται από πολύ πιο μακριά. Μια μόνο περιοχή υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο απ’ όπου θα μπορούσαν να προέλθουν, και αυτή βρίσκεται σε μια τοποθεσία τη Ουαλίας που απέχει περίπου 380 χλμ. από το Στόουνχεντζ.
Αλλά δεν σταμάτησαν εκεί. Γιατί ακριβώς έξω από τον κύκλο των Σαρσενικών λίθων κατασκεύασαν δύο σειρές από τρύπες που σχηματίζουν δύο ομόκεντρους κύκλους που ονομάζονται «κύκλοι Υ και Ζ». Ο κύκλος Υ αποτελείται από 30 τρύπες και ο κύκλος Ζ από 29, ενώ ακόμα πιο μακριά, γύρω στα 50 μέτρα από το κέντρο, υπάρχουν ακόμα 56 τρύπες, οι αποκαλούμενες «τρύπες του Όμπρεϊ» προς τιμή αυτού που τις ανακάλυψε το 1663. Το ερώτημα όμως παραμένει: γιατί άραγε οι πρωτόγονοι εκείνοι άνθρωποι κατασκεύασαν το μνημείο αυτό; Γιατί εργάστηκαν τόσοι άνθρωποι, επί τόσα χρόνια και τόσο σκληρά. Τι ήταν τόσο σπουδαίο ώστε επί εκατοντάδες χρόνια χιλιάδες άνθρωποι έδωσαν τη ζωή τους στην κατασκευή του Στόουνχεντζ; Και γιατί ήταν ανάγκη να κατασκευαστεί ακριβώς με τον τρόπο που κατασκευάστηκε;
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ
Το Στόουνχεντζ κατασκευάστηκε ασφαλώς για κάποιο σκοπό, αλλά ο σκοπός αυτός ξεχάστηκε στο μεταξύ, κι έτσι το μνημείο αυτό στέκεται εδώ και αιώνες σαν ένα αίνιγμα που βασανίζει όλες τις γενιές των ανθρώπων που προσπάθησαν να ανακαλύψουν τη σημασία του. Σήμερα, πολλοί θεωρούν ότι έχει ανακαλυφθεί πια ο λόγος της κατασκευής του. Αλλά, αν αυτό που ανακαλύφθηκε είναι πραγματικά σωστό, θα πρέπει τότε να παραδεχθούμε ότι οι πρωτόγονοι παλαιολιθικοί άνθρωποι που έχτισαν το Στόουνχεντζ ήταν τόσο πολύ προοδευμένοι, ώστε να βάζουν σε τέλεια αμηχανία τον τεχνολογικό κόσμο του σήμερα. Γιατί προφανώς, αυτοί οι αποκαλούμενοι πρωτόγονοι άνθρωποι αντιλαμβάνονταν και κατανοούσαν τα μυστικά του ουρανού καλύτερα από τους περισσότερους σύγχρονους ανθρώπους.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι την εποχή εκείνη λάτρευαν διάφορα ουράνια σώματα. Μερικές αρχαίες φυλές ίσως να λάτρευαν και τους πλανήτες. Και σχεδόν όλοι τους έβλεπαν τον Ήλιο και τη Σελήνη σαν θεούς. Στους περισσότερους αρχαίους λαούς, ο Ήλιος και η Σελήνη ήταν οι κυριότεροι από τους θεούς τους και λατρεύονταν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.
Εάν το Στόουνχεντζ ήταν ένας ναός και εάν οι θεοί ήταν αντικείμενα του ουρανού, τότε κατά κάποιο τρόπο το Στόουνχεντζ ήταν ένα είδος αρχαίου αστεροσκοπείου. Αυτή είναι μια θεωρία που διερευνήθηκε από τον Τζέραλντ Χόκινς, καθηγητή αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης, ο οποίος μεγάλωσε σε μια πόλη κοντά στο Στόουνχεντζ. Ο καθηγητής Χόκινς είχε υποψιαστεί ότι το Στόουνχεντζ είχε κάποια σχέση με τον ουρανό κι έτσι ξεκίνησε να αποδείξει τη θεωρία του στη δεκαετία του 1960 με τη βοήθεια ενός ισχυρού ηλεκτρονικού υπολογιστή της ΙΒΜ. Προγραμμάτισε λοιπόν τον υπολογιστή δίνοντάς του πληροφορίες για τις θέσεις όλων των λίθων του Στόουνχεντζ, καθώς και όλες τις πληροφορίες για; την τοποθεσία διαφόρων σωμάτων στον ουρανό, περιλαμβανομένων των σημείων της δύσης και της ανατολής των πλανητών, του Ηλίου και της Σελήνης. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής άρχισε να εργάζεται και αμέσως μετά άρχισε να παρέχει τις απαντήσεις του. Τα 24 από τα πιο σημαντικά σημεία στον κύκλο του Στόουνχεντζ ήταν διατεταγμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να σημαδεύουν προς τα σημεία της ανατολής και της δύσης του Ηλίου και της Σελήνης σε ορισμένες σημαντικές ημερομηνίες του έτους, όπως είναι τα ηλιοστάσια και οι ισημερίες.
Μετά την ανακάλυψή του αυτή, ο καθηγητής Χόκινς προσπάθησε να ανακαλύψει και άλλες παρόμοιες διατάξεις. Και πράγματι, ύστερα από λίγο χρονικό διάστημα βρέθηκαν επιπλέον 9 σχετικά σημεία.
Έτσι συνολικά, έχουμε τουλάχιστον 33 σημαντικές διατάξεις που σημαδεύουν συγκεκριμένα σημεία του ορίζοντα, όπου ο Ήλιος ή η Σελήνη ανατέλλουν ή δύουν, κατά τη διάρκεια μιας από τις σπουδαίες αυτές ημέρες του έτους. Κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν να έγινε τυχαία, που σημαίνει ότι οι κατασκευαστές του Στόουνχεντζ γνώριζαν μερικά αστρονομικά θέματα καλύτερα από τους περισσότερους σύγχρονους ανθρώπους.
Αυτή η διαδοχή των ιερέων μετέδιδε τις πληροφορίες που κρατούσαν το Στόουνχεντζ σε λειτουργία, ενώ οι μεγάλοι αυτοί ιερείς θα έπρεπε να είχαν τεράστια δύναμη και επιρροή πάνω στους υπόλοιπους κατοίκους του Στόουνχεντζ. Γιατί κοιτάζοντας απλώς τις πέτρες και τα άλλα σημεία του Στόουνχεντζ, ο Μέγας Ιερέας ήταν σε θέση να πληροφορήσει τους πιστούς του από ποιο σημείο θα ανέτελλαν και θα έδυαν ο θεός Ήλιος και η θεά Σελήνη, ποια ώρα θα εμφανίζονταν, τι σχήμα θα είχε η Σελήνη και πότε θα έπρεπε να αναμένουν τα πιο τρομακτικά γεγονότα: τις εκλείψεις του Ηλίου και της Σελήνης.
Τα μουντά ερείπια του Στόουνχεντζ, όπου ο Μέγας Ιερέας εκτελούσε τα τελετουργικά του καθήκοντα, στέκονται πλέον σήμερα λιγότερο μυστηριώδη από πρώτα, αλλά παρ’ όλα αυτά αντιμετωπίζονται με ακόμα μεγαλύτερο θαυμασμό, γιατί τώρα πια μάθαμε να διαβάζουμε το μήνυμα που έκρυβαν οι ογκόλιθοι αυτοί. Τώρα που γνωρίζουμε το «γιατί» της ύπαρξης του Στόουνχεντζ, μέρος του μυστηρίου έχει φύγει, και στη θέση του μυστηρίου έχει έρθει ένας μεγάλος θαυμασμός για το εκπληκτικό κατόρθωμα ενός αρχαίου αλλά ξεχασμένου λαού, που άφησε πίσω του τα πήλινα μόνο σκεύη του, τα εργαλεία του από οστά ζώων και τον αστρονομικό του υπολογιστή. Τώρα μόνο τουρίστες περπατούν ανάμεσα σ’ αυτούς τους λίθους, όπου ο Μέγας Ιερέας εκτελούσε τις τελετές της λατρείας του στους δύο μεγάλους θεούς που υπηρετούσε. Πολλοί μάλιστα από τους λίθους έχουν πέσει κάτω και το Στόουνχεντζ δεν είναι όπως ήταν Σκεφτείτε όμως: τι άραγε θα έχει απομείνει από τα δικά μας σημερινά κτίσματα ύστερα από 3.500 χρόνια;
Όποιος επισκεφτεί την πεδιάδα του Σόλσμπερι στη νότια Αγγλία θα σκεφτεί ότι το μνημείο που βλέπει δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια συνάθροιση γιγαντιαίων λίθων. Όποιος όμως γνωρίζει, θα σταθεί με δέος και σεβασμό μπροστά σ’ αυτές τις πέτρες και θα θαυμάσει αυτούς που άρχισαν να κατασκευάζουν το μνημείο το 2800 π.Χ. και εκείνους που συνέχισαν το έργο αυτό για τα επόμενα 1.300 χρόνια. Γιατί το Στόουνχεντζ είναι πραγματικά ένας αξιοθαύμαστος αστρονομικός υπολογιστής και οι κατασκευαστές του αποδεικνύεται ότι είχαν καταπληκτικές γνώσεις όσων διαδραματίζονταν στον ουρανό.
Τα μυστικά του Στόουνχεντζ αποκαλύπτονται ένα-ένα και πραγματικά εντυπωσιάζουν...
Ο ΔΙΟΔΩΡΟΣ Ο ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ
Από την αρχαιότητα ακόμα, όλοι σχεδόν οι λαοί του κόσμου παρακολουθούσαν με μεγάλη προσοχή τις κινήσεις των εφτά «πλανόμενων αστέρων» (όπως αποκαλούσαν τον Ήλιο, τη Σελήνη και τους πέντε ορατούς με γυμνό μάτι πλανήτες), αφού τα ουράνια αυτά σώματα θεωρούνταν ότι είναι ιερά και πανίσχυρα. Αυτοί ήταν μάλιστα και οι πρώτοι τους θεοί. Κι όπως ήταν φυσικό, για τους αρχαίους λαούς, οι πιο ισχυροί από τους ουράνιους αυτούς θεούς ήταν η Σελήνη και ο Ήλιος, του οποίου η ετήσια φαινόμενη κίνηση είχε μεγάλη και ιδιαίτερη σημασία γι’ αυτούς.
Ακόμα και οι κάτοικοι της Δυτικής Ευρώπης, παρόλο που δεν είχαν δημιουργήσει κάποιο είδος γραφής, παρόλο που δεν άφησαν κανένα συμβατικό ναό σαν αυτούς τν άλλων λαών, μας άφησαν εν τούτοις 50.000 πέτρινα μνημεία, μερικά από τα οποία αποτελούνται μόνο από μερικούς ογκόλιθους, ενώ τα περισσότερα δεν είναι παρά αρχαία νεκροταφεία. Μερικοί μάλιστα αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς αναφέρουν περιγραφές παρόμοιων μνημείων και ναών που ήταν αφιερωμένοι στο θεό Ήλιο. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, για παράδειγμα, στο πολύτομο έργο του «Ιστορική Βιβλιοθήκη» περιγράφει έναν τέτοιο ναό ως εξής:
«Από τους συγγραφείς που έχουν γράψει για τους παλιούς μύθους, ο Εκαταίος και μερικοί άλλοι λένε ότι στα μέρη που είναι πέρα από τη χώρα των Κελτών υπάρχει στον ωκεανό ένα νησί μεγαλύτερο από τη Σικελία. Αυτό το νησί είναι στο Βορρά και κατοικείται από τους υπερβόρειους, που ονομάζονται έτσι γιατί η πατρίδα τους βρίσκεται πέρα από το σημείο που φυσάει ο βοριάς. Ένας μύθος λέει ότι σ’ αυτό το νησί γεννήθηκε η Λητώ. Γι’ αυτό και τιμούν εκεί τον Απόλλωνα περισσότερο από όλους τους άλλους θεούς. Και οι κάτοικοι φαίνονται σαν ιερείς του Απόλλωνα, γιατί κάθε μέρα υμνούν με ψαλμούς αυτό το θεό και του απονέμουν εξαιρετικές τιμές. Υπάρχει δε στο νησί ένα μεγαλοπρεπές τέμενος του Απόλλωνα και αξιόλογος ναός κοσμημένος με πολλά αφιερώματα, κυκλικός στο σχήμα. Λένε ότι από αυτό το νησί η Σελήνη φαίνεται ότι απέχει λίγο από τη Γη και ότι φαίνονται με το μάτι μερικές προεξοχές στην επιφάνειά της, σαν αυτές της Γης. Λένε μάλιστα ότι ο θεός Απόλλωνας επισκέπτεται το νησί κάθε 19 χρόνια, μέσα στα οποία συμπληρώνεται η επιστροφή των άστρων στο ίδιο σημείο του ουρανού. Επόπτες του τεμένους είναι οι λεγόμενοι Βορεάδες, απόγονοι του Βορέα, και η διαδοχή σ’ αυτά τα αξιώματα γίνεται κληρονομικά».
ΣΤΟΟΥΝΧΕΝΤΖ ΚΑΙ ΔΡΥΙΔΕΣ
Πολλοί σύγχρονοι αρχαιολόγοι έχουν συνδέσει το ναό που αναφέρει ο Διόδωρος στο απόσπασμα αυτό με ένα προϊστορικό μνημείο που βρίσκεται στη νότια Αγγλία στην πεδιάδα του Σόλσμπερι. Το μνημείο αυτό είναι σήμερα γνωστό με το όνομα Στόουνχεντζ. Το επιβλητικό, απόκοσμο και παράξενα όμορφο Στόουνχεντζ είναι ένα απίστευτο κατόρθωμα κατασκευαστικής μηχανικής, αλλά τελείως ακατανόητο για τις μετέπειτα γενιές, αν και πολλοί ερευνητές το θεωρούν σαν ένα παντοτινό πέτρινο αρχείο ουράνιας γνώσης.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι το Στόουνχεντζ χτιζόταν όταν οι Ισραηλίτες ήταν ακόμα αιχμάλωτοι στην Αίγυπτο. Είχε αποπερατωθεί αιώνες πριν από την καταστροφή της Τροίας. Και όταν οι Ρωμαίοι ήρθαν για πρώτη φορά στην Αγγλία, το Στόουνχεντζ ήταν τόσο αρχαίο, ώστε κάθε θύμηση του σκοπού για τον οποίον είχε κτιστεί είχε πια σβήσει. Ακόμα και πριν από 2.000 χρόνια κανείς δεν ήξερε το σκοπό για τον οποίον χτίστηκε το Στόουνχεντζ. Τα πραγματικά γεγονότα είχαν ξεχαστεί προ πολλού. Και στη θέση της πραγματικότητας δεισιδαίμονες και ρομαντικοί μύθοι περιτριγύριζαν τους λίθους αυτούς σαν την ομίχλη που καλύπτει την περιοχή αυτή κάθε πρωί.
Ένας μύθος του 12ου αιώνα μ.Χ. λέει ότι οι λίθοι αυτοί έχουν μαγική δύναμη και ότι μεταφέρθηκαν στο σημείο αυτό από το μάγο Μέρλιν, το μέντορα του μυθικού βασιλιά Αρθούρου.
Μερικοί πίστευαν ότι το Στόουνχεντζ κατασκευάστηκε από τους κατοίκους της φανταστικής χαμένης ηπείρου της Ατλαντίδας. Ενώ άλλοι πάλι λένε ότι ήταν κατασκευασμένο από εξωγήινα πλάσματα που επισκέφτηκαν τη Γη πριν από χιλιάδες χρόνια. Ένας από τους πιο γνωστούς μύθους πάντως είναι ότι το Στόουνχεντζ κατασκευάστηκε από τους Δρυίδες, μια ομάδα ειδωλολατρών ιερέων, οι οποίοι πράγματι ζούσαν για λίγο καιρό στην περιοχή αυτή, αλλά εκατοντάδες χρόνια μετά την κατασκευή του Στόουνχεντζ. Οι Δρυίδες μάλιστα ζούσαν και σε άλλα μέρη της Ευρώπης και όταν ο Ιούλιος Καίσαρας τους συνάντησε για πρώτη φορά στη Γαλλία, τους περιέγραψε ως εξής: «Οι Δρυίδες ασχολούνται με τη λατρεία των θείων, την εκτέλεση θυσιών και την ερμηνεία διαφόρων υπερφυσικών θεμάτων. Ένας αρκετά μεγάλος αριθμός νέων μαζεύονται γύρω τους για να μαθητεύσουν, αποδίδοντάς τους μεγάλες τιμές. Ολόκληρο το έθνος των Γάλλων είναι ευλαβικά αφοσιωμένο στην εκτέλεση τελετουργιών και τη θυσία ανθρωπίνων θυμάτων χρησιμοποιούντες τους Δρυίδες ως ιερείς γι’ αυτές τους τις θυσίες. Πιστεύουν δε ότι η θυσία όσων συνελήφθησαν να κλέβουν ή να εγκληματούν είναι η πιο ευχάριστη στους δυνατούς θεούς. Όταν όμως δεν υπάρχει αρκετή προσφορά τέτοιων ατόμων, καταφεύγουν στην εκτέλεση ακόμα και αθώων θυμάτων».
Οι Δρυίδες ήταν παντοδύναμοι στην προϊστορική Ευρώπη, αλλά και μέχρι τις αρχές της χριστιανικής εποχής. Παρ’ όλα αυτά, οι πρώτοι Δρυίδες παρουσιάστηκαν στην Αγγλία μετά την κατασκευή του Στόουνχεντζ. Ίσως να το χρησιμοποίησαν για αρκετό καιρό, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν ήταν αυτοί που το σχεδίασαν ή το κατασκεύασαν. Το γεγονός αυτό όμως δεν είναι αρκετό για να πείσει μια ομάδα από το Λονδίνο που αυτοαποκαλείται «Η Αρχαιοτάτη Ηγεσία των Δρυίδων». Οι άνθρωποι αυτοί επιμένουν ότι τα αρχεία τους αποδεικνύουν ότι οι Δρυίδες προπάτορές τους κατασκεύασαν πράγματι το Στόουνχεντζ. Ακόμα και σήμερα οι σύγχρονοι Δρυίδες μαζεύονται μια φορά το χρόνο στο Στόουνχεντζ και εκτελούν διάφορες τελετουργίες.
Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Σήμερα, με τη βοήθεια της ραδιενεργούς χρονολόγησης των αρχαιότερων σημείων του, αποκαλύφθηκε ότι είχαν τοποθετηθεί εκεί το 2800 π.Χ. και ότι η τελική φάση της κατασκευής του τέλειωσε το 1500 π.Χ. Αφού όμως οι Δρυίδες δεν εμφανίστηκαν στην Αγγλία παρά το 500 π.Χ., εύκολα συμπεραίνουμε ότι το Στόουνχεντζ είχε ήδη ηλικία 1.000 ετών πριν χρησιμοποιηθεί από αυτούς. Η κατασκευή του άρχισε γύρω στο 2800 π.Χ. από ένα λαό που δεν είχε γραπτή γλώσσα, που δεν είχε τροχούς, που δεν είχε κατοικίδια ζώα, αλλά ούτε και μεταλλικά εργαλεία, ενώ για το άνοιγμα των λάκκων στο έδαφος χρησιμοποιούσαν τα κέρατα ελαφιών ή τις ωμοπλάτες αγελάδων. Ο νεολιθικός αυτός ναός οριοθέτησε τα βασικά σημεία του Στόουνχεντζ και αποτελείτο από ένα ανάχωμα με διάμετρο περίπου 107 μέτρων, τέσσερις λίθους, μερικούς λάκκους και δύο ψηλούς ογκόλιθους, ένας από τους οποίους έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα και ονομάζεται «Χίλστοουν».
Η κατασκευή συνεχίστηκε με διαλείμματα επί 1.300 χρόνια. Και ξαφνικά και μυστηριωδώς οι εργασίες στο Στόουνχεντζ σταμάτησαν πριν από 3.500 χρόνια. Η περίοδος της κατασκευής του συμπίπτει με την ακμή του μινωικού πολιτισμού στην Κρήτη, ενώ στην Πελοπόννησο οι Μυκηναίοι δεν είχαν φτάσει ακόμα στην ακμή της τέχνης τους, που τους επέτρεψε να κατασκευάσουν την περίφημη Πύλη των Λεόντων. Έκτοτε και με το πέρασμα του χρόνου, πολλοί από τους ογκόλιθους έχουν πέσει. Αλλά ακόμα και σήμερα ό,τι έχει απομείνει από το Στόουνχεντζ αποτελεί ένα αξέχαστο αντικείμενο θαυμασμού.
Στο σημερινό επισκέπτη φυσικά το Στόουνχεντζ εμφανίζεται σαν ένα περίεργο μεν, αλλά όχι και τόσο σπουδαίο κατασκεύασμα. Δεν είναι τίποτε άλλο από μια παράξενη συνάθροιση γιγαντιαίων λίθων. Μερικοί από αυτούς τους λίθους στέκονται μόνοι τους, ενώ άλλοι έχουν στηριγμένους επάνω τους άλλους λίθους, σχηματίζοντας έτσι ένα είδος αψίδας. Άλλοι πάλι έχουν εξαφανιστεί τελείως, αποτέλεσμα κάποιων βέβηλων ανθρώπινων χεριών παρά θύματα του αμείλικτου χρόνου. Σε γενικές πάντως γραμμές, ο επισκέπτης αντιμετωπίζει το Στόουνχεντζ σαν να αποτελείται αποκλειστικά και μόνο από λίθους. Κι όμως το Στόουνχεντζ ήταν πολύ περισσότερο από μια απλή συνάθροιση λίθων, και η πραγματική του ιστορία είναι όντως πιο θαυμαστή απ’ όλους τους μύθους που δημιουργήθηκαν γύρω του. Για την ιστορία του αυτή πρέπει να ευχαριστήσουμε τους ειδικούς αρχαιολόγους, ανθρωπολόγους και αστρονόμους ακόμα, που στη διάρκεια των τελευταίων περίπου 70 χρόνων εξέτασαν και μελέτησαν το αρχαίο αυτό μνημείο με κάθε δυνατή λεπτομέρεια και φροντίδα.
ΣΑΡΣΕΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΓΑΛΑΖΟΛΙΘΟΙ
Οι μεγαλύτεροι ογκόλιθοι του Στόουνχεντζ είναι οι λεγόμενοι «Σαρσενικοί λίθοι». Αποτελούνται από ένα είδος πετρώματος το οποίο είναι σκληρότερο και από γρανίτη. Έχουν ύψος περίπου 9 μέτρων και βάρος 50 τόνων ο καθένας. Η μεταφορά τους έγινε από μια περιοχή που ονομάζεται Μάρλμπορο Ντάουνς, περίπου 30 χλμ. βόρεια του Στόουνχεντζ. Χρειάστηκαν τουλάχιστον 700 άνδρες για να μεταφέρουν καθέναν από τους ογκόλιθους αυτούς, κυλώντας τους πάνω σε κορμούς δέντρων και καλύπτοντας περίπου ένα χιλιόμετρο κάθε ημέρα. Πρέπει να χρειάστηκαν πάνω από 7 χρόνια για να μεταφερθούν όλοι οι Σαρσενικοί λίθοι στο Στόουνχεντζ. Για το τμήμα αυτό της όλης εργασίας χρειάστηκαν να εργαστούν πάνω από 1.000 άνδρες. Υπήρχαν επίσης και 80 μικρότεροι λίθοι τουλάχιστον που αποκαλούνται «Γαλαζόλιθοι», και οι οποίοι έχουν βάρος 4 τόνων ο καθένας. Οι Γαλαζόλιθοι προέρχονται από πολύ πιο μακριά. Μια μόνο περιοχή υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο απ’ όπου θα μπορούσαν να προέλθουν, και αυτή βρίσκεται σε μια τοποθεσία τη Ουαλίας που απέχει περίπου 380 χλμ. από το Στόουνχεντζ.
Έτσι οι άνθρωποι του Στόουνχεντζ, χρησιμοποιώντας πρωτόγονα φυτικά σχοινιά, κορμούς δέντρων και εργαλεία φτιαγμένα από πέτρες και οστά, κατόρθωσαν να κάνουν μια κατασκευή, η οποία θα ήταν αρκετά δύσκολη ακόμα και για μια σύγχρονη κατασκευαστική εταιρεία, αφού κατόρθωσαν να μεταφέρουν σ’ αυτήν την πεδιάδα 60 γιγάντιους Σαρσενικούς λίθους και 80 βαρείς Γαλαζόλιθους από απόσταση δεκάδων χλμ.
Με τους Σαρσενικούς λίθους κατασκεύασαν ένα μεγάλο κύκλο με διάμετρο περίπου 50 μέτρων, Οι 50 από τους ογκόλιθους αυτούς στήθηκαν όρθιοι και πάνω τους τοποθετήθηκαν άλλοι λίθοι, μετατρέποντας έτσι τον κύκλο σε συνεχείς αψίδες. Πέντε γιγάντιες μεμονωμένες αψίδες, που ονομάζονται «Τρίλιθοι», στήθηκαν στο κέντρο του μεγάλου αυτού κύκλου. Η τοποθέτηση των λίθων που σχημάτιζαν το επιστέγασμα των αψίδων θα έπρεπε να ήταν πράγματι κάτι το τρομερά δύσκολο. Πριν από αρκετά χρόνια έγινε αναπαράσταση της κατασκευής με σύγχρονα μηχανήματα, αλλά ακόμα και τότε ήταν τρομερά δύσκολο να τοποθετηθούν σωστά οι ογκόλιθοι αυτοί.
Κατόπιν οι κατασκευαστές του Στόουνχεντζ πήραν τους Γαλαζόλιθους και τοποθέτησαν 59 από αυτούς σ’ έναν κύκλο ακριβώς μέσα από τον κύκλο των Σαρσενικών λίθων, ενώ 19 άλλοι Γαλαζόλιθοι τοποθετήθηκαν κοντά στο κέντρο σε σχήμα πετάλου.
Στην τελική του μορφή στο Στόουνχεντζ είχαμε τους Σαρσενικούς λίθους καλυμμένους από άλλους λίθους, σ’ έναν κύκλο με διάμετρο 50 μέτρων. Μέσα από αυτόν τον εξωτερικό κύκλο είχαμε έναν άλλον κύκλο από 59 Γαλαζόλιθους. Και μέσα από αυτόν τον κύκλο, πέντε Σαρσενικές αψίδες Τριλίθων, μαζί με ακόμα 19 Γαλαζόλιθους τοποθετημένους σε σχήμα πετάλου.
Το Στόουνχεντζ κατασκευάστηκε ασφαλώς για κάποιο σκοπό, αλλά ο σκοπός αυτός ξεχάστηκε στο μεταξύ, κι έτσι το μνημείο αυτό στέκεται εδώ και αιώνες σαν ένα αίνιγμα που βασανίζει όλες τις γενιές των ανθρώπων που προσπάθησαν να ανακαλύψουν τη σημασία του. Σήμερα, πολλοί θεωρούν ότι έχει ανακαλυφθεί πια ο λόγος της κατασκευής του. Αλλά, αν αυτό που ανακαλύφθηκε είναι πραγματικά σωστό, θα πρέπει τότε να παραδεχθούμε ότι οι πρωτόγονοι παλαιολιθικοί άνθρωποι που έχτισαν το Στόουνχεντζ ήταν τόσο πολύ προοδευμένοι, ώστε να βάζουν σε τέλεια αμηχανία τον τεχνολογικό κόσμο του σήμερα. Γιατί προφανώς, αυτοί οι αποκαλούμενοι πρωτόγονοι άνθρωποι αντιλαμβάνονταν και κατανοούσαν τα μυστικά του ουρανού καλύτερα από τους περισσότερους σύγχρονους ανθρώπους.
Γιατί πόσοι άραγε άνθρωποι του 20ου αιώνα γνωρίζουν ότι ο Ήλιος και η Σελήνη ανατέλλουν από διαφορετικά σημεία σε διαφορετικές ημέρες του έτους; Πόσοι άνθρωποι γνωρίζουν ότι την 21η Ιουνίου ο Ήλιος ανατέλλει και δύει στο βορειότερο σημείο της ετήσιας τροχιάς του και μετά χωρίς χάσιμο την 21η Δεκεμβρίου ανατέλλει και δύει στο νοτιότερο σημείο, στο οποίο μπορεί να φτάσει; Κι όμως, οι κατασκευαστές του Στόουνχεντζ, ή τουλάχιστον οι ιερείς τους, γνώριζαν πολύ καλά αυτά τα πράγματα γιατί κατασκεύασαν το πέτρινο μνημείο τους για να τους δείχνει τις τοποθεσίες στις οποίες φαινόταν να κινείται ο Ήλιος στη διάρκεια του έτους. Και να σκεφτείτε ότι όλα αυτά είναι μόνο η αρχή. Γιατί με τη βοήθεια των τρυπών που υπάρχουν γύρω από τις λίθινες αψίδες, ο Μέγας Ιερέας του Στόουνχεντζ μπορούσε να υπολογίσει επακριβώς ακόμα και την ώρα της ανατολής της Σελήνης, τα άστρα που θα ήταν κοντά της και σε ποια φάση θα βρισκόταν η Σελήνη, ποια δηλαδή θα ήταν η μορφή της ένα οποιοδήποτε βράδυ. Επιπλέον, ο Χόκινς κατόρθωσε να ανακαλύψει και τον τρόπο με τον οποίον ήταν δυνατόν το Στόουνχεντζ να υπολογίζει, σαν ένας παλαιολιθικός υπολογιστής, τις ημερομηνίες των εκλείψεων του Ηλίου και της Σελήνης. Το Στόουνχεντζ έχει αποδειχθεί ότι είναι πραγματικά αξιοθαύμαστος αστρονομικός υπολογιστής. Αυτοί που τον κατασκεύασαν και τον χρησιμοποίησαν θα έπρεπε να είχαν μια καταπληκτική γνώση όσων διαδραματίζονταν στον ουρανό.
Εν τούτοις, ο απλό άνθρωπος της εποχής του Στόουνχεντζ πιθανότατα δεν γνώριζε πολλά πράγματα για την αστρονομία ούτε γνώριζε πώς να χειρίζεται το Στόουνχεντζ ώστε να πληροφορείται για το τι ακριβώς θα συμβεί στον ουρανό. Όλες αυτές οι πληροφορίες ήταν στα χέρια, ή μάλλον στο κεφάλι ενός ανθρώπου. Αυτός ο άνθρωπος, που είχε στο μυαλό του όλα τα μυστικά των λίθων και των ουράνιων φαινομένων, πρέπει να ήταν ο Μέγας Ιερέας του Στόουνχεντζ. Τις πληροφορίες αυτές τις έπαιρνε από τον προηγούμενο Μέγα Ιερέα και προσεκτικά τις αποτύπωνε στη μνήμη του. Κατόπιν, τις μετέδιδε στον επόμενο κατά σειρά ιερέα, χωρίς να γραφτεί πουθενά ούτε μια λέξη.
ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΕΚΛΕΙΨΕΩΝ
Αυτή η διαδοχή των ιερέων μετέδιδε τις πληροφορίες που κρατούσαν το Στόουνχεντζ σε λειτουργία, ενώ οι μεγάλοι αυτοί ιερείς θα έπρεπε να είχαν τεράστια δύναμη και επιρροή πάνω στους υπόλοιπους κατοίκους του Στόουνχεντζ. Γιατί κοιτάζοντας απλώς τις πέτρες και τα άλλα σημεία του Στόουνχεντζ, ο Μέγας Ιερέας ήταν σε θέση να πληροφορήσει τους πιστούς του από ποιο σημείο θα ανέτελλαν και θα έδυαν ο θεός Ήλιος και η θεά Σελήνη, ποια ώρα θα εμφανίζονταν, τι σχήμα θα είχε η Σελήνη και πότε θα έπρεπε να αναμένουν τα πιο τρομακτικά γεγονότα: τις εκλείψεις του Ηλίου και της Σελήνης.
Με λίγα λόγια, οι θεοί των ανθρώπων αυτών, ο Ήλιος και η Σελήνη, φαίνονταν σαν να έπαιρναν διαταγές από τους ιερείς του Στόουνχεντζ. Στη διάρκεια μιας έκλειψης, ο Ήλιος και η Σελήνη φαίνονταν να κατασπαράζονται από έναν αόρατο δράκοντα. Το μπορούσε να είναι πιο τρομακτικό γι’ αυτούς τους απλούς ανθρώπους από το να βλέπουν τους θεούς τους να χάνονται από τα μάτια τους. Οι ηλιακές εκλείψεις ήταν τα πιο τρομακτικά γεγονότα, όταν ο παντοδύναμος θεός τους εξαφανιζόταν και ο κόσμος έπεφτε στο σκοτάδι.
Σήμερα, φυσικά, ξέρουμε ότι μια έκλειψη Ηλίου συμβαίνει όταν η Σελήνη περνάει μπροστά από τον Ήλιο για μερικά λεπτά. Αλλά στους δεισιδαίμονες ανθρώπους της εποχής εκείνης ήταν ένα γεγονός μεγάλης αναταραχής και φόβου. Φανταστείτε τι δύναμη θα είχε όποιος θα μπορούσε να πει στους άλλους ανθρώπους πότε θα συνέβαιναν οι εκλείψεις αυτές.
Μερικές φορές, όμως, όταν ο «υπολογιστής» του Στόουνχεντζ προέβλεπε ότι θα γινόταν μια έκλειψη Ηλίου και ο Μέγας Ιερέας μάζευε τους πιστούς για να την παρατηρήσουν, δεν συνέβαινε τίποτε. Το Στόουνχεντζ, φυσικά, δεν έκανε ποτέ λάθος, απλώς ήταν τόσο τέλεια η προγνωστική του ικανότητα, ώστε προέβλεπε και εκλείψεις οι οποίες ήταν ορατές σε άλλα μέρη του κόσμου, παρόλο που δεν ήταν ορατές από το Στόουνχεντζ. Όταν συνέβαινε κάτι τέτοιο, ήταν φυσικό να υποστηριχθεί ότι τον κίνδυνο της έκλειψης απέτρεψαν οι μαγικές ικανότητες του Μεγάλου Ιερέα!
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Τα μουντά ερείπια του Στόουνχεντζ, όπου ο Μέγας Ιερέας εκτελούσε τα τελετουργικά του καθήκοντα, στέκονται πλέον σήμερα λιγότερο μυστηριώδη από πρώτα, αλλά παρ’ όλα αυτά αντιμετωπίζονται με ακόμα μεγαλύτερο θαυμασμό, γιατί τώρα πια μάθαμε να διαβάζουμε το μήνυμα που έκρυβαν οι ογκόλιθοι αυτοί. Τώρα που γνωρίζουμε το «γιατί» της ύπαρξης του Στόουνχεντζ, μέρος του μυστηρίου έχει φύγει, και στη θέση του μυστηρίου έχει έρθει ένας μεγάλος θαυμασμός για το εκπληκτικό κατόρθωμα ενός αρχαίου αλλά ξεχασμένου λαού, που άφησε πίσω του τα πήλινα μόνο σκεύη του, τα εργαλεία του από οστά ζώων και τον αστρονομικό του υπολογιστή. Τώρα μόνο τουρίστες περπατούν ανάμεσα σ’ αυτούς τους λίθους, όπου ο Μέγας Ιερέας εκτελούσε τις τελετές της λατρείας του στους δύο μεγάλους θεούς που υπηρετούσε. Πολλοί μάλιστα από τους λίθους έχουν πέσει κάτω και το Στόουνχεντζ δεν είναι όπως ήταν Σκεφτείτε όμως: τι άραγε θα έχει απομείνει από τα δικά μας σημερινά κτίσματα ύστερα από 3.500 χρόνια;
Γι’ αυτό μπορούμε να ατενίζουμε πλέον το Στόουνχεντζ σαν ένα μνημείο της επιδεξιότητας και της γνώσης ενός αξιοθαύμαστου λαού, που έζησε σ’ αυτήν την πεδιάδα πριν από 3.500 χρόνια και πέρασε και ξεχάστηκε χωρίς να αφήσει πίσω του κανένα γραπτό απολογισμό του έργου του.
του Διονύση Π. Σιμόπουλου
διευθυντή Ευγενιδείου Πλανηταρίου
διευθυντή Ευγενιδείου Πλανηταρίου
https://history-pages.blogspot.com/2012/08/stonehenge.html