Καθώς η γωνία Ήλιου-Αφροδίτης αλλάζει κατά τη διάρκεια της τροχιάς των 225 ημερών, ο εσωτερικός πλανήτης παρουσιάζει φάσεις ακριβώς όπως η Σελήνη. Ανατολικά του Ήλιου, η Αφροδίτη εμφανίζεται στον βραδινό ουρανό, ενώ δυτικά του Ήλιου είναι ένα «πρωινό αστέρι».
Τίποτε από αυτά. Ήταν ο πλανήτης Αφροδίτη, γνωστός ως Αποσπερίτης, ο δεύτερος βράχος μετά τον ήλιο.
4 Ιουνίου 2023, ώρα 21:57. Η Αφροδίτη στον δυτικό ορανό (και πιο πάνω αριστερά ο Άρης κοντά στο το ανοικτό σμήνος M44)
Αν δεν έχετε ξαναδεί την Αφροδίτη, τώρα είναι η καλύτερη εποχή για να τη θαυμάσετε. Δεν είναι δύσκολο να την εντοπίσετε: βγείτε έξω όταν σκοτεινιάζει ο ουρανός και κοιτάξτε προς τα δυτικά και μετά προς τα πάνω. Φαίνεται τόσο εντυπωσιακά λαμπερή, που κάποιοι νομίζουν ότι πρόκειται για UFO! Κι όμως είναι ο πλανήτης Αφροδίτη που περιφέρεται γύρω από τον ήλιο με ακτίνα 110 εκατομμύρια χιλιόμετρα (η αντίστοιχη ακτίνα περιφοράς της Γης είναι 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα) και μια πλήρης περιφορά της γύρω από τον ήλιο διαρκεί περίπου 225 γήινες ημέρες.
Αυτή την εποχή η Αφροδίτη εμφανίζεται μετά την δύση του ήλιου, και η λαϊκή ονομασία της είναι Αποσπερίτης. Όταν εμφανίζεται πριν την ανατολή του ήλιου ονομάζεται Αυγερινός. Τόσο ο Αυγερινός, όσο και ο Αποσπερίτης, ποτέ δεν ανεβαίνουν ψηλά στον νυχτερινό ουρανό. Το ψηλότερο σημείο τους είναι στις 45ο από τον ορίζοντα.
Από εκεί θα την δούμε πάλι απόψε (4 Ιουνίου), ως Αποσπερίτη, να βυθίζεται αργά κάτω από τον ορίζοντα σκοτεινιάζοντας τον ουρανό.
Γιατί η Αφροδίτη είναι ο πιο λαμπρός πλανήτης που βλέπουμε στον νυχτερινό ουρανό;
Πρώτον, διότι η Αφροδίτη έχει σχετικά μεγάλο μέγεθος για βραχώδης πλανήτης (περίπου το ίδιο μέγεθος με τη Γη), καθώς επίσης βρίσκεται σχετικά κοντά στον Ήλιο. Έτσι η συνολική ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας που προσπίπτει στην επιφάνειά της, είναι περισσότερη σε σχέση με τους υπόλοιπους πλανήτες, με μόνη εξαίρεση τον Δία.
Δεύτερον, διότι βρίσκεται πολύ κοντά στην Γη. Στο πλησιέστερο σημείο, η Αφροδίτη φτάνει σε απόσταση 40 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη, πιο κοντά από οποιονδήποτε άλλο πλανήτη. Ακόμα και στο πιο απομακρυσμένο σημείο της, η Αφροδίτη απέχει μόλις 260 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη – πολύ πιο κοντά από ό,τι ο Δίας φτάνει ποτέ στη Γη. Οι φάσεις της Αφροδίτης δεν επηρεάζουν τον αγώνα λαμπρότητας με τους άλλους πλανήτες. Κι αυτό γιατί όταν η Αφροδίτη βρίσκεται στην ‘ημισεληνοειδή’ φάση της, βρίσκεται πλησιέστερα στην Γη προβάλλοντας την μέγιστη λαμπρότητά της. Ενώ όταν βρίσκεται στην μεγαλύτερη απόσταση από την Γη μπαίνει στην πλήρη φάση της. Ακόμα κι όταν οι πλανήτες Δίας και Άρης φαίνονται με την μέγιστη λαμπρότητά τους, δεν μπορούν να ανταγωνιστούν με την Αφροδίτη με την ελάχιστη λαμπρότητά της!
Τρίτον, η Αφροδίτη είναι μακράν ο πιο ανακλαστικός πλανήτης στο ηλιακό σύστημα. Για παράδειγμα, ενώ ο Ερμής και η Σελήνη ανακλούν μόνο περίπου το 12% του συνολικού προσπίπτοντος φωτός, η Αφροδίτη ανακλά αντίστοιχα το 80%. Κι αυτή η μεγάλη ανακλαστικότητα την κάνει να φαίνεται εγγενώς φωτεινότερη από οποιονδήποτε άλλο πλανήτη στο ηλιακό μας σύστημα. Μόνο μερικοί δορυφόροι, όπως ο Εγκέλαδος του Κρόνου, εμφανίζουν μεγαλύτερη albedo (λευκαύγεια) από την Αφροδίτη [Το μέτρο της ανακλαστικότητας της επιφάνειας κάθε αντικειμένου στο ηλιακό μας σύστημα είναι γνωστό ως albedo ή λευκαύγεια. H albedo της Γης είναι περίπου 30%].
Απόψε λοιπόν μετά τη δύση του ήλιου (αλλά και στις επόμενες ημέρες του Ιουνίου) στρέψτε το βλέμα σας προς το δυτικό ουρανό και δείτε την εκτυφλωτική Αφροδίτη να δύει. Και μόνο για σήμερα (4 Ιουνίου), καθώς η Αφροδίτη θα χάνεται στον ορίζοντα, στον νοτιανατολικό ουρανό θα ανατέλλει η Πανσέληνος!
ΑΣΚΗΣΗ: Σας δίνεται ότι η Αφροδίτη, στη φάση του Αποσπερίτη, μπορεί να ανέβει το πολύ σε γωνία 45ο ως προς τον ορίζοντα στον δυτικό ουρανό.
Με βάση αυτό το δεδομένο και μόνο (και ότι rΓ=150∙106 km=1 ΑU), υπολογίστε τα εξής:
- α) Την ακτίνα της τροχιάς της Αφροδίτης, που υποτίθεται κυκλική, όπως και εκείνη της Γης
- β) Το αφροδίσιο έτος: Δηλαδή την περίοδο περιφοράς ΤΑ της Αφροδίτης γύρω από τον ήλιο.
- γ) Αν η Αφροδίτη ως Αποσπερίτης βρίσκεται τώρα στο ζενίθ του στον δυτικό ουρανό – με την συμβατική έννοια της ουράνιας γεωγραφίας ως η θέση της μέγιστης ανύψωσης της Αφροδίτης στον ουρανό, δηλαδή 45ο ως προς τον ορίζοντα, – μετά από πόσο χρόνο θα γίνει Αυγερινός πάλι στο ζενίθ του (45ο);
[Απάντηση: α) ~105∙106 km β) ~7 μήνες γ) ~4,3 μήνες.
https://physicsgg.me/