Θα ήταν αφελής όποιος θα πίστευε ότι η Ελλάδα θα βρισκόταν έξω από τα ενδιαφέροντα των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Συνεπώς το γεγονός της σύλληψης του ομογενούς ελαιοχρωματιστή δεν προκαλεί καμία έκπληξη. Αν βάλουμε λίγο τη φαντασία μας να δουλέψει, θα υποθέσουμε ότι μάλλον η συγκεκριμένη περίπτωση θα είναι μια από τις «ψιλικατζίδικες», αν αρχίζει και τελειώνει στο συλληφθέν άτομο. Πάντως η συνέχεια μάλλον θα παραμείνει εκτός των φώτων της δημοσιότητας, προς απογοήτευση του φιλοθεάμονος κοινού.

Διαβάζοντας για αυτή την υπόθεση κατασκοπείας, η μνήμη μου πέταξε σαράντα χρόνια πίσω, στο μακρινό 1985-1986, στο μεσουράνημα της πασοκοκρατίας. Τότε που ξέσπασε το σκάνδαλο του Σεργκέι Μποχάν, ο οποίος είχε διατελέσει Α΄ γραμματέας της σοβιετικής πρεσβείας στην Αθήνα. Ο Μποχάν ήταν διπλός κατάσκοπος –η δεκαετία του 1980 ήταν η δεκαετία των κατασκόπων–, αυτομόλησε στις ΗΠΑ και εκεί αποκάλυψε ότι στην Ελλάδα λειτουργούσε δίκτυο της KGB με συνεργάτες τρεις Ελληνες. Εναν απόστρατο αξιωματικό του Ναυτικού και δύο υψηλόβαθμα στελέχη εταιρείας που συμμετείχε στο κονσόρτσιουμ κατασκευής των πυραύλων Stinger.

Γιατί το γεγονός της σύλληψης του ομογενούς ελαιοχρωματιστή για κατασκοπεία δεν προκαλεί καμία έκπληξη.

Ανοίγω μια παρένθεση για να εντάξω την υπόθεση στο ευρύτερο περιβάλλον. Οι ΗΠΑ είχαν αναλάβει τον εξοπλισμό των μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν που μάχονταν τα σοβιετικά στρατεύματα. Πέραν όλων των άλλων, εξόπλισαν και εκπαίδευσαν τους αντάρτες στη χρήση των αντιαεροπορικών πυραύλων Stinger οι οποίοι προκαλούσαν σημαντικές απώλειες στους Σοβιετικούς. Υπολογίζεται πως κατέρριψαν συνολικά 270 ελικόπτερα, μαχητικά και αεροσκάφη μεταφοράς, που στοίχισαν τη ζωή σε εκατοντάδες έμπειρους πιλότους. Βασικό μέλημα των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών ήταν να βρουν τα σχέδια αυτών των πυραύλων ώστε στη συνέχεια να μπορέσουν να τους αντιμετωπίσουν με αντίμετρα επί του πεδίου. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο –πάντα σύμφωνα με την κατάθεση Μποχάν στις ΗΠΑ– στήθηκε το δίκτυο κατασκοπείας στην Ελλάδα.

Τότε ενεπλάκη έμμεσα στην υπόθεση και κόμμα του ελληνικού Κοινοβουλίου, καθώς ένας εκ των συλληφθέντων φέρεται να διακινούσε εντός του Πενταγώνου κουπόνια του, όπως είχε δηλώσει ο τότε υπουργός Αμύνης Αντώνης Δροσογιάννης, όταν διέταξε τη σύλληψή του. Συγχρόνως, ένας ιδιώτης, ο Μ.Μ., παραδέχθηκε ότι συνεργαζόταν με πράκτορες της KGB –τους είχε δώσει πάνω από 400 έγγραφα–, κάτι που ανέτρεπε το σενάριο πως η υπόθεση Μποχάν ήταν απλώς η απόπειρα των ΗΠΑ να εκβιάσουν την κυβέρνηση Παπανδρέου. 

Ας σημειωθεί πως τότε, στην εποχή της πασοκοκρατίας, αυτό ήταν το κυρίαρχο, ηρωικό αφήγημα των «προοδευτικών» εφημερίδων, ο δε πρωθυπουργός, ενώ η υπόθεση «έτρεχε», είχε δηλώσει την πίστη του στις άριστες ελληνοσοβιετικές σχέσεις.

Τελικά, όταν έφτασε η υπόθεση στο ακροατήριο, κάπου στο 1988, αθωώθηκαν οι δύο κατηγορούμενοι ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων και ο τρίτος με το σκεπτικό ότι δεν διενεργούσε κατασκοπεία εις βάρος της πατρίδας του. Αν κάτι έμεινε από την ιστορία Μποχάν είναι η άνωθεν προσπάθεια να κλείσει με τον πιο ανώδυνο τρόπο.

https://www.kathimerini.gr/opinion/563592043/poios-thymatai-ton-sergkei-mpochan/