Σταύρος Παπαϊωάννου
Τώρα που έχει καταλαγιάσει ο διεθνής και ο ελληνικός επενδυτικός και μιντιακός παροξυσμός είναι η ώρα να δούμε τα πράγματα ως έχουν.
Θα έχετε διαβάσει πολλές φορές ότι το «νόμισμα» που ονομάζεται bitcoin είναι κάτι νέο, φέρνει μαζί του την επανάσταση, θα αλλάξει τον τρόπο που… Τα πράγματα όμως είναι λίγο πιο πεζά: όπως κάθε νόμισμα, το bitcoin αντικατοπτρίζει τους υπάρχοντες κοινωνικούς και πολιτικούς συσχετισμούς, αλλά μέσα από τα μάτια κάποιων κομπιουτεράδων που σκέφτηκαν ότι μπορούν να γίνουν και οικονομολόγοι. Και ενώ αποφοιτώντας από ένα πανεπιστήμιο, σε προπτυχιακό τουλάχιστον επίπεδο, αν θες να είσαι σοβαρός με τον εαυτό σου λες «έχω σπουδάσει οικονομικά» και όχι «είμαι οικονομολόγος», κάποιοι, επιδεικνύοντας περίσσια αθωότητα, σκέφτηκαν ότι χωρίς κανένα εφόδιο μπορούν να φτιάξουν νέους νόμους κυκλοφορίας και διάθεσης. Μόνο που αυτοί οι νόμοι είναι πολύ χειρότεροι από αυτούς που διέπουν ακόμη και τα υπάρχοντα νομίσματα.
Ένα νόμισμα που δεν μπορείς να το έχεις
Ο μέχρι τώρα τρόπος για να αποκτήσει κάποιος ένα νόμισμα ήταν ή να πουλήσει την εργατική του δύναμη ή να παρασκευάσει και να πουλήσει ένα προϊόν, είτε αυτό ήταν ένα καπέλο είτε ήταν ένα αυγό από την κότα του. Στο νέο νόμισμα αυτό αλλάζει. Ο τρόπος για να αποκτήσεις ένα κομμάτι του είναι να βάλεις τον υπολογιστή σου –ή άλλες ειδικές συσκευές- να λύσουν πολύπλοκους αλγόριθμους και έτσι να σου αποδοθεί το νόμισμα ως επιβράβευση. Αυτό σε πραγματικούς όρους σημαίνει πως ο υπολογιστής σου δεν έχει αρκετή επεξεργαστική ισχύ για να αποκτήσεις bitcoin.
Η πιο ισχυρή από τις ειδικές συσκευές που πωλούνται σήμερα, θα σου επιστρέψει το κόστος της επένδυσης σε ένα χρόνο εικοσιτετράωρης λειτουργίας. Κόστος επένδυσης; Τουλάχιστον 2.000 €!
Το ακόμα πιο τραγελαφικό σε όλη την υπόθεση είναι ότι όλα αυτά είναι υπολογισμένα σε σημερινές τιμές. Αυτό σημαίνει δυο πράγματα. Αν το νόμισμα πέσει κι άλλο, ο χρόνος απόσβεσης αυξάνεται. Επίσης κάθε μέρα που περνά οι αλγόριθμοι δυσκολεύουν πιο πολύ. Το μηχάνημα που αγοράσατε σήμερα, σε ένα μήνα από τώρα θα σας αποδίδει λιγότερες μονάδες νέου νομίσματος από ό, τι σήμερα. Πριν από μερικά χρόνια το ίδιο μηχάνημα θα σας έδινε με έναν μόλις μήνα λειτουργίας περίπου 4.000 € σε σημερινές τιμές αξίας του bitcoin.
Όμως τότε το bitcoin άξιζε μόλις $400 και άρα θα απαιτούνταν 5 ολόκληροι μήνες λειτουργίας του μηχανήματος για να αποσβέσετε την επένδυση.
Ναι, όλο αυτό δεν μοιάζει απλώς με φαύλο κύκλο, είναι! Λίγοι είναι εκείνοι που έλυσαν τους αλγορίθμους όταν ήταν εύκολοι και ακόμα πιο λίγοι, όσοι κράτησαν το νόμισμα τότε και δεν το ξόδεψαν μέχρι σήμερα και πλούτισαν. Και σίγουρα αν πας by the book, είναι απίθανο να αποκτήσεις κέρδος από μια τέτοια επένδυση.
Απόκτηση bitcoin the other way
Όπως κάθε νόμισμα που σέβεται τον εαυτό του, έτσι και το bitcoin δεν άργησε να φτιάξει νομίσματα-δορυφόρους. Όπως ακριβώς συμβαίνει με το δολάριο έχουμε άλλα κρυπτονομίσματα που έχουν τιμή συνδεδεμένη με την τρέχουσα αποτίμηση του bitcoin. Το μυστικό εδώ είναι ότι τα νομίσματα αυτά έχουν πιο εύκολους αλγόριθμους και ίσως κάποια από αυτά να… αποδίδουν κάποιο κέρδος και σε αυτή την ζωή -και όχι μόνο στην άλλη, όπως το bitcoin. Φυσικά και εδώ, όπως συμβαίνει και με τα κρυπτονομίσματα στον πραγματικό κόσμο, όλοι θέλουν να διακρατούν bitcoin και όχι Etherium ή Monero, με τον ίδιο τρόπο που όλοι θέλουν να έχουν στα χέρια τους δολάρια και όχι γουάν ή γεν.
Ο τελευταίος τρόπος για να μπει κανένας στον πυρετό των κρυπτονομισμάτων είναι να αγοράσει bitcoin όπως θα αγόραζε οποιοδήποτε χρηματιστηριακό προϊόν.
Ενεργειακή και οικολογική καταστροφή
Τι σημαίνει όμως να αφήσει κανείς επί ολόκληρα 24ωρα ένα μηχάνημα να λύνει πολύπλοκους αλγόριθμους; Ενεργειακά σημαίνει ότι η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας που απαιτείται για την δημιουργία νέων κρυπτονομισμάτων ισοδυναμεί με την κατανάλωση ενέργειας όλης της Ελλάδας για 6 μήνες. Σημαίνει ότι στην Ισλανδία αυτή την στιγμή η ενέργεια που καταναλώνεται για αυτό τον σκοπό είναι μεγαλύτερη από όλη την άλλη δραστηριότητα της χώρας (σπίτια-επιχειρήσεις-βιομηχανία) ή όπως θα έγραφαν οι New York Times σε πολύ έναν πολύ γλαφυρό τίτλο «Δεν υπάρχει τίποτα εικονικό στην ενεργειακή αδηφαγία του Bitcoin».
Εκτός από το κόστος του εξοπλισμού, στο κόστος απόσβεσης της επένδυσης δεν υπολογίστηκε ποτέ το κόστος του ρεύματος. Σύμφωνα με πρόσφατους υπολογισμούς, το κόστος απόκτησης ενός ολόκληρου Bitcoin στην Ελλάδα, την Κύπρο την Αυστραλία και την Νικαράγουα θα ήταν 9.000 ευρώ, 14.000 ευρώ για Γερμανία και Δανία, ενώ μόλις 3.000 ευρώ για Κίνα, Ινδία και Σερβία. Στις πρώτες περιπτώσεις με τη σημερινή αξία του Bitcoin -ενώ γράφεται αυτό το κείμενο- να είναι 8.500 ευρώ, η προσπάθεια καθίσταται ασύμφορη, ενώ στην Κίνα είναι ακόμα συμφέρουσα.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην Κίνα δημιουργούνται τα τρία τέταρτα των νέων νομισμάτων που μπαίνουν σε κυκλοφορία και διακρατώνται από τους ιδιοκτήτες τους. Νομίζω δεν χρειάζεται να αναφερθεί ότι, με βάση τον παραπάνω υπολογισμό, και το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας που απαιτείται παράγεται στην Κίνα η οποία δεν φημίζεται ακριβώς για τις οικολογικές τις μεθόδους στην παραγωγή ενέργειας...
Γιατί το bitcoin πέφτει
Όπως κάθε όμορφη τουλίπα αυτού του τόπου, έτσι και το όμορφο και μυστηριώδες Bitcoin έφτασε στα όριά του. Η κεφαλαιοποίηση όλων των κρυπτονομισμάτων είχε φτάσει να είναι -στις καλές μέρες- κοντά στο 1 τρισ. Η ευκολία αγοράς επί πιστώσει μέσω καρτών, που προσφερόταν στους επιδόξους πιονέρους, τελείωσε. Οι παραδοσιακές τράπεζες τράβηξαν την πρίζα πριν να είναι πολύ αργά για τις ίδιες. Σίγουρα υπάρχει κόσμος που αγόρασε το νόμισμα δανειζόμενος, όταν είχε τιμή 13.000 ευρώ, δεν πούλησε όταν πήγε 15.000 και τώρα έχει βρεθεί να χρωστά, σίγουρα όμως η κατάσταση θα μπορούσε να έχει εκτραχυνθεί ακόμα περισσότερο. Σε αντίθεση με μια φούσκα ακινήτων ή μια φούσκα αυτοκινήτων, οι τράπεζες δεν θα είχαν στα χέρια τους ούτε τουλίπες για να τις μοιράζει η μία στην άλλη.
Ναι, τα κρυπτονομίσματα τα σκότωσε το υπάρχον status quo, αλλά, εδώ που τα λέμε, τι διαφορετικό θα μπορούσε να κάνει; Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι 1.000 άνθρωποι στον κόσμο φαίνεται ότι διακρατούσαν το 40% του κυκλοφορούντος νομίσματος. Και από αυτούς δεν γνωρίζουμε καν ποιοι είχαν πρόσβαση ακόμα στα νομίσματά τους.
Υπάρχει μεγάλο μερίδιο ανθρώπων που δεν έχει πρόσβαση στα νομίσματά τους, γιατί έχει ξεχάσει τους κωδικούς, ή γιατί τα είχε αποθηκεύσει σε σκληρούς δίσκους και στικάκια που κάποια στιγμή απλά χάλασαν ή πετάχτηκαν. Οι ιστορίες που αφηγούνται τέτοιοι άνθρωποι στο internet είναι ατελείωτες. Και όλοι αυτοί δεν έχουν κανέναν τρόπο να αποκτήσουν ξανά πρόσβαση στα νομίσματά τους. Δεν είναι σαν να έχουν ξεχάσει τον κωδικό για το email τους ή για το facebook. Είναι πιο πολύπλοκο, φτιάχτηκε για να είναι πιο πολύπλοκο με γνώμονα την ασφάλεια.
Και αν κάτι έχει να μας διδάξει το bitcoin στο ζήτημα της ασφάλειας είναι ότι δεν πρόκειται για ένα ασφαλές νόμισμα. Χιλιάδες προσπάθειες έχουν γίνει κατά καιρούς για να κλαπούν νομίσματα από ένα πορτοφόλι και να βρεθούν σε ένα άλλο και αρκετές από αυτές πετυχαίνουν. Πέρα από τους επιδόξους επενδυτές και πιονέρους, υπάρχουν και οι επίδοξοι χάκερ (Ρώσοι, Κινέζοι, Έλληνες –λίγη σημασία έχει) ηδονίζονται στην ιδέα του εύκολου χρήματος. Και θα κάνουν τα πάντα για να το αποκτήσουν, ειδικά από τη στιγμή που το παιχνίδι παίζεται στο δικό τους τερέν. Μην ξεχνάμε ότι τα κρυπτονομίσματα έγιναν διάσημα μετά από επιθέσεις σε εταιρίες και οργανισμούς, όπου χιλιάδες αρχεία κλειδώνονταν και ο μόνος τρόπος ανάκτησης τους ήταν η πληρωμή λύτρων στους Hackers σε bitcoins. Ακόμα δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το bitcoin σπάνια χρησιμοποιείται ως νόμισμα συναλλαγών. Όλοι το χρησιμοποιούν σαν αμοιβαίο κεφάλαιο, ουσιαστικά περιμένοντας να ανέβει η αξία του.
Τα παράλογα και το εναλλακτικό παράδειγμα
Η ιδέα του να χρησιμοποιείς την επεξεργαστική ισχύ του υπολογιστή σου, επειδή έτσι κι αλλιώς θα τον άφηνες ανοικτό, ή γιατί δεν χρησιμοποιείς όλη την ισχύ του και άρα θα μπορούσες να την εκμεταλλευτείς με άλλο τρόπο, είναι πολύ πιο παλιά από το bitcoin. Οι ρίζες αυτής της ιδέας ξεκινούν στο μακρινό 2000, όταν το Πανεπιστήμιο του Stanford ανακοινώνει το project «Folding@home». Η ιδέα είναι απλή. Θα σας δώσουμε ένα πρόγραμμα που θα τρέχει στον υπολογιστή σας, με το οποίο θα μοιράζεστε την επεξεργαστική σας ισχύ με εμάς. Τι θα κάνει ο υπολογιστής σας; Προσομοίωση αναδίπλωσης πρωτεϊνών. Η ιδέα είναι ότι, εάν για το κοινό καλό ο κόσμος μοιράζεται την επεξεργαστική του ισχύ, είναι πολύ πιθανό, παράλληλα με τους υπερυπολογιστές που διαθέτει ήδη το Stanford για αυτό τον σκοπό, να βρεθεί πιο γρήγορα η θεραπεία για μια ασθένεια, είτε είναι καρκίνος είτε είναι αλτσχάιμερ.
Το γιατί κανένα δελτίο ειδήσεων δεν έχει αφιερώσει 18 χρόνια τώρα ούτε ένα λεπτό σε αυτή την ιδέα, αλλά μόνο στο bitcoin, απαντήστε το μόνοι σας.
Μια είδηση που είναι μεν κωμικοτραγική, αλλά όμως αυτή έφτασε στον αναγνώστη, είναι ότι Ρώσοι επιστήμονες σε απόλυτα κρυφή πυρηνική τοποθεσία, αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τους υπερυπολογιστές που είχαν στη διάθεσή τους για να εξορύξουν κρυπτονομίσματα και φυσικά έγιναν σχετικά γρήγορα αντιληπτοί.
Ένα bitcoin δεν φέρνει τον σοσιαλισμό (ούτε τα πολλά)
Μπορεί λοιπόν αυτοί που το έφτιαξαν να είχαν ένα όραμα, να κάνουν κάτι διαφορετικό, όμως αυτό που πραγματικά κατάφεραν είναι απλώς να ανακατατάξουν με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο όλες τις παθογένειες του υπάρχοντος οικονομικού συστήματος. Το νόμισμα που «μπορείς να το φτιάξεις μόνος σου» όχι μόνο δεν είναι πιο «δημοκρατικό», όπως κάποιοι νόμιζαν, αλλά αντιθέτως έχει πλήρη ανισότητα στην απόκτηση του.
Η ανισότητα αυτή είναι τριπλή. Καταρχάς, αφορά την ενεργειακή ανισότητα, το κόστος δηλαδή που απαιτείται για την παραγωγή του, το οποίο διαφέρει από χώρα σε χώρα. Το δεύτερο αφορά την τεχνολογική ανισότητα. Το αν έχει κάποιος ήδη έναν πανάκριβο υπολογιστή ή εάν έχει τη δυνατότητα να επενδύσει στην αγορά των ειδικών μηχανημάτων που προαναφέρθηκαν. Το τρίτο είναι η μορφωτική ανισότητα. Το να μπεις στο χορό των κρυπτονομισμάτων απαιτεί όχι μόνο οικονομικές αλλά και τεχνολογικές γνώσεις. Ιδιαίτερα οι τεχνολογικές γνώσεις που απαιτούνται για να κατανοήσεις αυτό το παιχνίδι και να το παίξεις, είναι παραπάνω από προχωρημένες.
Η δημιουργία ενεργειακού προβλήματος, που πολλές φορές οδηγεί χώρες ενεργειακά πλεονασματικές να καταλήγουν να εισάγουν ρεύμα, άρα και η συμβολή στην οικολογική καταστροφή και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, είναι ανυπολόγιστη. Και όλα αυτά χωρίς καν να έχουμε όμορφες τουλίπες.
Το ίδιο φαινόμενο το έχουμε ζήσει ξανά στο παρελθόν, με τους αγρότες που παρατούσαν τα χωράφια και τα ζώα τους για να γίνουν χρυσοθήρες. Με ρυάκια μολυσμένα από την εξόρυξη και τρύπες που στην πλειονότητα τους δεν οδήγησαν ποτέ τους πολλούς στη «γη της επαγγελίας» πάρα σε ένα φιάσκο.
Τι άλλο είναι λοιπόν το Bitcoin εκτός από σάρκα εκ της σαρκός του συστήματος;
28/03/2018
http://www.insider.gr/apopseis/vlogs/79414/giati-bitcoin-den-tha-ferei-ton-sosialismo-kai-giati-peftei