Κύπρος: Η ελληνική Φυλή δεν υπολογίζει το θάνατο
Μια ράτσα που γράφει τον θάνατο στα παλαιά της υποδήματα, αυτή είναι η φυλή των Ελλήνων… Ιδού τρία, όχι ξεχωριστά, αλλά τυπικά, παραδείγματα.
Ο Πατάτσος μπορεί να καταταγεί χωρίς δεύτερη σκέψη στον κατάλογο των Μεγάλων Ελλήνων ηρώων, ανά τους αιώνες και παράλληλα στο αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Ήταν ένας άγιος, ένας πραγματικός επίγειος άγγελος. Γεννήθηκε την 1η Ιουλίου 1934 στη Λευκωσία. Γόνος φτωχής οικογένειας, εργαζόταν ως γραφέας σε εμπορικό οίκο. Διακρινόταν για το ήθος του και την βαθύτατη πίστη του στον Χριστό.
Η ελευθερία, έλεγε, ήταν το υπέρτατο αγαθό που ο Θεός είχε χαρίσει στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος όφειλε να διεκδικεί και να προασπίζει το αγαθό αυτό χωρίς να φείδεται ούτε της ίδιας του της ζωής. Πιστός στα πιστεύω του πολέμησε για αυτά και ευτύχησε να δώσει τη ζωή του για τον ιερό κυπριακό αγώνα, απέναντι στην μεγάλη, άνομη δύναμη.
Έγινε από την αρχή μέλος της ΕΟΚΑ και έλαβε μέρος σε επιθέσεις κατά βρετανικών στόχων. Αργότερα τοποθετήθηκε σε ομάδα κρούσης στη Λευκωσία που ειδικευόταν στις εκτελέσεις Ελλήνων προδοτών. Συμμετείχε και στο εγχείρημα τοποθέτησης βόμβας κάτω από το κρεβάτι του αιμοσταγούς Βρετανού κυβερνήτη Χάρντινγκ.
Σύλληψη, δίκη και καταδίκη
Στις 23 Απριλίου 1956, ανήμερα του Αγ. Γεωργίου, ο Πατάτσος συνελήφθη από τουρκοκύπριους κατά τη διάρκεια επιχείρησης, στην οποία σκοτώθηκε τουρκοκύπριος που βρισκόταν στην υπηρεσία των Βρετανών και παραδόθηκε στους αποικιοκράτες, βάναυσα κακοποιημένος.
Οι Βρετανοί τον κατηγόρησαν για τον «φόνο». Ο Ιάκωβος τους έλεγε ότι δεν είχε πυροβολήσει αυτός, όπως ήταν η αλήθεια. Άλλος αγωνιστής είχε σκοτώσει τον τούρκο. Μια τουρκάλα όμως πετάχτηκε και ορκίστηκε στους Βρετανούς ότι είχε δει τον Πατάτσο να πυροβολεί.
Έτσι οδηγήθηκε στα βρετανικά κρατητήρια. Ο Πατάτσος ήταν βαθιά θρησκευόμενος. Γνώριζε ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο. Για αυτό από την πρώτη στιγμή της σύλληψής του, την μέρα του Αγ. Γεωργίου, κατάλαβε ότι είχε έρθει η σειρά του να μαρτυρήσει για την Πίστη και την Πατρίδα.
Τον φυλάκισαν σε ένα κελί δίπλα στο κελί που κρατούνταν ο πνευματικός του, ο πατέρας Φώτιος Καλογήρου. Ο παπά Φώτης είχε συλληφθεί από τους Βρετανούς χωρίς καμία κατηγορία. Τα κελιά τους επικοινωνούσαν μέσω ενός μικρού, καγκελόφρακτου, παραθύρου. Από εκεί ο Ιάκωβος επικοινωνούσε με τον παπά Φώτη και έπαιρνε κουράγιο.
Αργότερα ο παπά Φώτης έλεγε: «Διαπίστωσα, τις ημέρες εκείνες, την αμείωτη αγωνιστικότητα, το θάρρος κα την πίστη του Πατάτσου, παρά το ότι προέβλεπε την καταδίκη του. Εξομολογήθηκε, κοινωνούσε συχνά, προετοιμαζόταν και αντιμετώπισε με το ίδιο θάρρος και τη βεβαιότητα του πιστού τον θάνατο».
Λίγες εβδομάδες αργότερα ο Ιάκωβος βρέθηκε ενώπιον του βρετανικού δικαστηρίου. Ο δικαστής Έλλισον καλεί ως μάρτυρα την τουρκάλα Εμινέ. Αυτή καταθέτει και πάλι ψέματα, ότι δηλαδή είδε τον Ιάκωβο να πυροβολεί τον τούρκο ειδικό χωροφύλακα.
«Ιάκωβε Ανδρέου Πατάτσε, καταδικάζεσαι από το δικαστήριο αυτό γιατί πυροβόλησε με περίστροφο τον αστυνομικό Νιχάτ Βασίφ, ο οποίος και πέθανε. Θα απαγχονιστείς μέχρι να πεθάνεις. Ο Θεός ας σου δείξει έλεος», είπε ο Βρετανός δικαστής. Ο Ιάκωβος άκουσε την απόφαση χωρίς να ταραχθεί. Η απόφαση βγήκε στις 23 Ιουλίου 1956, ακριβώς 3 μήνες μετά τη σύλληψή του.
«Την περασμένη Κυριακή εξομολογήθηκα και κοινώνησα των Αχράντων Μυστηρίων. Το ίδιο έκανε και ο Ζάκος και ο Χαρίλαος. Μόνο 2 ώρες την ημέρα έχουμε περίπατο. Κατά την ώρα του περιπάτου μας έχουν χειροπέδες. Τραγουδούμε, ψάλλουμε, μελετούμε την Αγία Γραφή και διάφορα χριστιανικά βιβλία…».
Σε άλλη του επιστολή που έγραψε στις 24 Ιουλίου και έστειλε κρυφά σε στέλεχος της ΕΟΚΑ γράφει: «Αίσχος στους Άγγλους. Αίσχος. Οι Άγγλοι είναι αιμοχαρείς δυνάστες. Οι Άγγλοι είναι κτήνη… Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς μας τραγουδούσαμε με όλη τη δύναμή μας το «θα ενώσουμε την Κύπρο μας». Η πομπή μας θύμισε τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Όλοι μας είμαστε ψύχραιμοι.
“Ο διευθυντής των φυλακών, ο οποίος ήταν παρών, αποστομώθηκε από την ψυχραιμία μας και δεν μπόρεσε να μας πει ούτε λέξη. Έπειτα από λίγα λεπτά ήρθε ο Ζάκος με τον Χαρίλαο. Τότε αρχίσαμε να τους χειροκροτούμε και να ζητωκραυγάζουμε υπέρ της ΕΟΚΑ. οι φωνές μας ακούστηκαν στο διπλανό διαμέρισμα και άρχισαν να μας χειροκροτούν. Τέλος όλοι μαζί ψάλλαμε τον Εθνικό Ύμνο».
‘Άλλη επιστολή του Πατάτσου, γραμμένη στις 7 Αυγούστου, δύο μέρες πριν την εκτέλεσή του γράφει: «Τη στιγμή αυτή βρίσκομαι στο κελί μου. Απέναντί μου είναι ο Ζάκος και ο Χαρίλαος. Αυτή είναι η τελευταία επιστολή που σου στέλνω. Ο διευθυντής των φυλακών μας πληροφόρησε χθες ότι την πρωία της 9ης Αυγούστου θα εκτελεστούμε.
“Είναι λυπηρό και συγκινητικό το γεγονός ότι θα χωριστούμε για πάντα. Θα χωριστούμε σωματικά, θα είμαστε όμως ενωμένοι πνευματικά. Προσευχήσου για μένα να αξιωθώ να απολαύσω τους κόπους μου. Προσευχήσου και για τους τρείς μας να απολαμβάνουμε την αιώνια γαλήνη εν τη επουρανίω βασιλεία του Θεού…
“Ο Θεός μας έστειλε την δοκιμασία αυτή, μας έδωσε όμως την χάρη να υπομένουμε. Είμαστε και οι τρείς χαρούμενοι γιατί έχουμε μέσα μας τον Χριστό μας. Περιμένουμε να φτάσουν οι συγγενείς μας. Θα τους δεχτούμε με ζητωκραυγές και χειροκροτήματα…».
Τα μεσάνυχτα της 7ης Αυγούστου ο υποδιευθυντής των φυλακών ανακοίνωσε πως ο Ιάκωβος Πατάτσος θα εκτελούνταν μαζί με τον Ανδρέα Ζάκο και τον Χαρίλαο Μιχαήλ. Οι μελλοθάνατοι στα διπλανά κελιά άκουσαν την είδηση. Αμέσως, με μια ψυχή, φώναξαν: «Ζήτω η Ένωση. Ζήτω ο Διγενής».
Ο επίσης καταδικασμένος σε θάνατο Χρυσόστομος Παναγής, περιγράφει τις στιγμές με συγκλονιστικό τρόπο. «Τον είδαμε να βγαίνει από το κελί αγέρωχος, γαλήνιος και πλησιάζοντάς μας να μας χαμογελά.
“Δεν μπορούσαμε να κρύψουμε την συγκίνησή μας και όσο και προσπαθούσαμε να επιβληθούμε στον εαυτό μας, τόσο πιο πολύ βουρκώνανε τα μάτια μας. “Γιατί κάνετε έτσι ;”, μας έλεγε. «Εγώ νιώθω χαρά γιατί πηγαίνω κοντά στον Θεό. Από εκεί ψηλά θα σας βλέπω και θα προσεύχομαι για εσάς, για την Κύπρο μας, για την Ελλάδα μας. Μη φοβάστε. Οι Άγγλοι θα μας πάρουν το σώμα, αλλά ποτέ δεν θα μπορέσουν να μας σκοτώσουν την ψυχή, την ιδέα».
Έναν – έναν μας φίλησε και μας έδωσε από ένα θρησκευτικό βιβλίο. Νιώσαμε ανατριχίλα όταν τον αφήναμε μόνο του στα κελιά του θανάτου. Οι άλλοι δύο, ο Ζάκος και ο Μιχαήλ, μας φώναζαν: «Μη φοβάστε είμαστε οι τελευταίοι που θα εκτελέσουν και γρήγορα θα δείτε τη Γαλανόλευκη να κυματίζει στην Κύπρο μας».
Στις 10 το πρωί της 8ης Αυγούστου οι μητέρες των τριών μελλοθανάτων πήγαν στη φυλακή να τους δουν για τελευταία φορά. Είχαν μόλις 30 λεπτά στη διάθεσή τους. Πρώτη μίλησε η μάνα του Ιάκωβου. «Και οι τρείς παιδιά μου να βαδίσετε με θάρρος στην αγχόνη». «Να είσαι βέβαιη για τούτο», της απάντησε ο Ανδρέας Ζάκος. Ο Ιάκωβος παρακάλεσε τις μητέρες των δύο άλλων ηρώων να σταθούν στην μονάχη του μάνα.
Ύστερα ζήτησε από την μητέρα του να δωρίσει την πλούσια βιβλιοθήκη του σε όποιο ίδρυμα έκρινε αυτή. Ο χρόνος πέρασε και οι Βρετανοί βιάστηκαν να οδηγήσουν έξω τις τρείς γυναίκες. Ο σπαραγμός τους όμως λύγισε ακόμα και τον υποδιευθυντή Άκερν, ο οποίος έδωσε τελικά τη συγκατάθεσή του να επιτραπεί στις μανάδες να μπουν μέσα στα κελιά και να δώσουν τον τελευταίο ασπασμό στα παιδιά τους.
Ο Ιάκωβος είπε στην μητέρα του : «Δεν θέλω να κλαις. Να είσαι περήφανη που ο Θεός σε αξίωσε να δώσεις το μόνο σου παιδί στην πατρίδα». Εκείνη τότε του είπε: «Να βαδίσεις στην αγχόνη σαν πραγματικός Έλληνας». Αποχωρώντας από τη φυλακή οι τρείς μανάδες είχαν την τύχη να ακούσουν από τους άλλους κρατουμένους: ” Μην λυπάστε. Να είστε υπερήφανες για τα παιδιά σας. Πείτε τους ότι θα τους ακολουθήσουμε με το ίδιο θάρρος».
Στο μεταξύ όλοι είχαν κινητοποιηθεί για να σώσουν τα τρία παλικάρια. Ο μητροπολίτης Κιτίου είχε απευθύνει ιδιόχειρη επιστολή στον αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρυ, προκαθημένου της Αγγλικανικής Εκκλησίας, ζητώντας τη μεσολάβησή του για την αναστολή της εκτέλεσης. Ο Άγγλος κληρικός δεν καταδέχτηκε καν να απαντήσει. Εκκλήσεις επίσης απευθύνθηκαν προς την βασίλισσα Ελισάβετ, αλλά και προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ, χωρίς καμία, ούτε καν τυπική, ανταπόκριση.
Έφτασε η τελευταία μέρα. Οι Βρετανοί επέτρεψαν στις τρείς μητέρες να δουν για μια ακόμα φορά τα παιδιά τους. Πλησιάζοντας στα κελιά άκουσαν με δέος τα παιδιά τους να ψάλουν πατριωτικά τραγούδια. Ο Ιάκωβος είπες στην μητέρα του πως είχαν συμφωνήσει και οι τρείς να περάσουν τις ώρες που τους απέμεναν με περισυλλογή και προσευχή. Την διαβεβαίωσε πως ανεβαίνοντας στην αγχόνη και οι τρείς θα ψάλουν τον Εθνικό Ύμνο.
Της είπε ακόμα πως είχαν ζητήσει από τον διευθυντή να επιτρέψει στον εφημέριο της φυλακής, πατέρα Αντώνιο Ερωτοκρίτου, να παραμείνει μαζί τους, μέχρι τη στιγμή της εκτέλεσης. Όταν έφυγαν οι τρείς γυναίκες μπήκε στο κελί ο εφημέριος. Η φυλακή ολόκληρη αντηχούσε από άσματα και ψαλμούς.
Η ατμόσφαιρα ήταν γεμάτη από την έξαρση και τον ενθουσιασμό των ανδρών που θα αντίκριζαν τον θάνατο! Ο παπά Αντώνης τέλεσε την ακολουθία του Ευχελαίου. Έψαλαν μαζί του και οι μελλοθάνατοι. Κατόπιν κοινώνησαν όλοι των Αχράντων Μυστηρίων.
Στη φυλακή εξακολουθούσε να επικρατεί πανδαιμόνιο. Ένας από τους επόμενους που θα αντίκριζε την αγχόνη, ο Ανδρέας Παναγίδης, άρχισε να ψάλλει εμβατήρια. Τα μεσάνυχτα ακριβώς ακούστηκε μια φωνή! «Τους παίρνουν». Απόλυτη ησυχία επικράτησε. Ακουγόταν μόνο η φωνή του Πατάτσου που βάδιζε και έψαλε τροπάρια της Μεγάλης Παρασκευής. Τους οδήγησαν έναν προς έναν στην αγχόνη. Ο Πατάτσος δεν έπαψε ούτε στιγμή να ψάλει.
Ψάλλοντας το «Τη Υπερμάχω» ανέβηκε τα σκαλιά του ικριώματος. Δεν τον άφησαν να ολοκληρώσει την στροφή. Ο ήχος ακούστηκε, η καταπακτή άνοιξε και το σώμα του παλικαριού αιωρήθηκε στο κενό για λίγες στιγμές. Ύστερα όλα τελείωσα. Η ψυχή του πέταξε ψηλά, στην Αθανασία.
Τρία φέρετρα απέμειναν. Ο παπά Αντώνης πλησίασε. Θρηνώντας άναψε τρία κεριά, θύμιασε και μόνος του έψαλλε την Εξόδιο ακολουθία, όταν οι λυγμοί του επέτρεπαν να ψάλει. Κατόπιν έσκυψε με σεβασμό και ασπάστηκε τα άγια λείψανα.
https://www.defence-point.gr/news/mia-ratsa-poy-grafei-ton-thanato-sta
Δεν υπάρχουν σχόλια: