Αμαλία: Διονύσιος Παπαδόγκωνας

Για τον συνταγματάρχη Διονύσιο Παπαδόγκωνα.

Ένα από τα πλέον συκοφαντημένα πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, είναι αναμφίβολα ο συνταγματάρχης Διονύσιος Παπαδόγκωνας. Πρέπει, λοιπόν, να αποκατασταθεί η ιστορική αλήθεια... Γεννήθηκε το 1888 στο Πεταλίδι Μεσσηνίας. Ήταν αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού και συμμετείχε σ’ όλους τους αγώνες του Έθνους: στους Βαλκανικούς 1912-1913 και στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Μικρασιατική Εκστρατεία και στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο. Τιμήθηκε με παράσημα, μετάλλια και διακρίσεις.

Μετά την λήξη του πολέμου, επέστρεψε στην γενέτειρά του. Το 1942, οργάνωσε τις εθνικές αντιστασιακές ομάδες «Ελληνικός Στρατός», στον Ταΰγετο. Αμέσως, οι εθνικές αυτές ομάδες μπήκαν στο μάτι του ΕΛΑΣ, που ήθελε το μονοπώλιο, για να μην υπάρχει άλλη ένοπλη δύναμη μετά την κατοχή, προκειμένου να προχωρήσει στην βίαιη κατάληψη της εξουσίας. Μετά από συνεχείς επιθέσεις, ο ΕΛΑΣ πέτυχε την διάλυση της οργάνωσης.

Ο Παπαδόγκωνας συνειδητοποίησε πλέον ότι ο υπ’ αριθμόν 1 εχθρός ήταν το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, κι ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί αναλόγως. Το καλοκαίρι του 1943, ήρθε σε επαφή με τον Βρετανό αξιωματικό Ρηντ, σύνδεσμο του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής στα βουνά της Πελοποννήσου και του πρότεινε να σχηματιστούν μικρές ομάδες ενόπλων στα βουνά, υπό βρετανική προστασία. Δυστυχώς, ο Ρηντ απέρριψε τις προτάσεις του.

Λίγο αργότερα, έκανε μια τελευταία προσπάθεια. Συναντήθηκε στον Ταΰγετο με τον Βρετανό αξιωματικό Φρέιζερ, του ζήτησε να σταματήσει η βρετανική βοήθεια προς τον ΕΛΑΣ και να κατευθυνθεί στις εθνικές ομάδες αντιστάσεως, έστειλε και κάποια σήματα στο Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Η βρετανική πολιτική ήταν μυωπική και δεν έβλεπε μακριά.

Αφού είδε και απόειδε, με την έγκριση της κυβέρνησης, ανέλαβε τη διοίκηση του νεοσύστατου Β' Αρχηγείου Χωροφυλακής Πελοποννήσου με έδρα την Τρίπολη και γρήγορα ίδρυσε Τάγματα Χωροφυλακής σε Μεσσηνία, Λακωνία και Ηλεία. Ταυτοχρόνως, οργάνωσε τα Τάγματα Ασφαλείας σε Τρίπολη, Καλαμάτα, Γύθειο, Γαργαλιάνους, Μελιγαλά και Σπάρτη, με συνολική δύναμη 5.000 ανδρών.

Μετά την κατάληψη της Καλαμάτας και την σφαγή του Μελιγαλά, οι συμμορίες του ΕΛΑΣ κατευθύνθηκαν στην Τρίπολη. Οι δυνάμεις του Παπαδόγκωνα απέκρουσαν την επίθεση του ΕΛΑΣ και κατόπιν συμφωνίας παραδόθηκαν την 1η Οκτωβρίου σε βρετανικό απόσπασμα.

Την ημέρα της παράδοσής του στους Βρετανούς, ο συνταγματάρχης έκανε την παρακάτω δήλωση: 

• «Εύχομαι να φθάσει η ημέρα της δικης μου διά να δηλώσω τίς πταί­ει και πόσον κατεπατήθη ο έντιμος στρατιώτης Παπαδόγκωνας. Εξ όλων των σημείων, τολμώ να το είπω, από τους πολιτικούς και στρατιωτικούς κύκλους Αθηνών, Καΐρου και περί τον Βασιλέα, είχομεν συνεχώς την ενθάρρυνσιν ότι η αποστολή μας είναι πατριωτική, να προβαίνομεν αδιστάκτως εις την εκτέλεσιν υψίστου πατριωτικού έργου εναντίον της απειλής του κομμουνισμού. Στην δίκη μου θα μιλήσω ανοικτά διά να μάθει ο κόσμος την άλήθεια».

Εν συνεχεία, ο Παπαδόγκωνας και οι άνδρες του οδηγήθηκαν αρχικά στις Σπέτσες και από εκεί σε στρατόπεδο στο Γουδή, ως κρατούμενοι. Την περίοδο των Δεκεμβριανών, ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε κατά του στρατοπέδου και κατά την επίθεση, ο συνταγματάρχης Παπαδόγκωνας τραυματίστηκε από βολή πολυβόλου. Μεταφέρθηκε στο Λαϊκό νοσοκομείο, όπου πέθανε από ακατάσχετη αιμορραγία.

Το ελληνικό κράτος τίμησε και μετά θάνατον τον συνταγματάρχη Παπαδόγκωνα, δίνοντας το όνομα του στο 11ο Σ.Π. της Τριπόλεως, που μετονομάστηκε σε «Στρατόπεδον Παπαδόγκωνα». Ο γιός του, Αλέξανδρος, έγινε αξιωματικός του Ναυτικού και πρωταγωνίστησε στο Κίνημα του Ναυτικού (1973). Μετά την μεταπολίτευση, ασχολήθηκε με την πολιτική και εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής στην Α' Αθηνών μέχρι το 2000. Διετέλεσε υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας (δύο φορές), υπουργός Συγκοινωνιών και αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Αμύνης.

Τα σχόλια δικά σας!

Πηγές:
Ιωάννης Ντάβος, «Ο Ελληνικός Στρατός εις Πελοπόννησο 1941-1943».
Βασίλειος Σταυρογιαννόπουλος, «Η ζωή της Κατοχής και τα Τάγματα Ασφαλείας».
Κοσμάς Αντωνόπουλος, «Εθνική Αντίσταση 1941-1945».

https://x.com/4fABkkc5xTv2aek/status/1911436074938773520